Klachten & ZiektesPosttraumatische stressstoornis

Posttraumatische stressstoornis

Klachten & ZiektesPosttraumatische stressstoornis

Posttraumatische stressstoornis

Wat is Posttraumatische stressstoornis?Hoe herken ik Posttraumatische stressstoornis?Kan ik er zelf iets tegen doen?Wat kan de apotheker voor mij doen?Welke medicijnen worden gebruikt bij Posttraumatische stressstoornis?
  • Als u iets ergs heeft meegemaakt, bijvoorbeeld geweld of een ongeluk, kunt u klachten krijgen. De nare gebeurtenissen komen steeds terug in uw gedachten of dromen, u kunt het niet tegenhouden. Dat geeft heftige emoties: u bent bang, boos en/of verdrietig. 

    Het heet een posttraumatische stressstoornis (PTSS) als deze 2 dingen voor u kloppen:

    • De klachten zijn heel heftig en gaan niet vanzelf weg.
    • U krijgt de klachten terwijl de nare gebeurtenissen al langer dan 4 weken geleden zijn. Soms komen de klachten zelfs pas jaren later.

    PTSS heeft veel invloed op uw leven. Vaak is het ook moeilijk voor de mensen om u heen, zoals familie, vrienden en collega´s. Bijvoorbeeld doordat u snel boos wordt of nergens zin in heeft. U kunt misschien niet altijd naar school of werk, waardoor het daar ook minder goed gaat. Daardoor heeft u misschien een lager inkomen of financiële problemen.  

    Misschien neemt u alcohol, drugs of kalmerende middelen om de nare gedachten niet te hebben. Dat lijkt even te helpen, omdat het uw gevoelens verdooft. Maar u kunt er ook verslaafd door worden. Het lost niks op en u krijgt er een extra probleem bij. 

    Het is niet bekend waarom sommige mensen een posttraumatische stressstoornis krijgen na heftige gebeurtenissen en anderen niet.

    U heeft meer kans op PTSS: 

    • Als u lichamelijk of seksueel geweld meemaakt. 
    • Als u in een situatie was waar uw leven in gevaar was.
    • Als de nare gebeurtenissen lang duren, vaak terugkomen of heel erg zijn. 
    • Als u oorlog meegemaakt heeft.

    Ook heeft u meer kans op PTSS als u in uw beroep te maken krijgt met agressie en geweld. Of met situaties waarbij uzelf of een ander dood kan gaan. Bijvoorbeeld als: 

    • hulpverlener bij politie, brandweer, ambulance of in het ziekenhuis  
    • machinist
    • militair (als u uitgezonden bent geweest).

    U krijgt juist minder snel PTTS als: 

    • U steun krijgt van andere mensen. 
    • U in uw jeugd heeft geleerd om problemen actief aan te pakken.
    Kijk voor meer informatie over Posttraumatische stressstoornis op www.thuisarts.nl
    • Klachten bij PTSS zijn:

      • Herbeleven 
        U beleeft de nare gebeurtenissen steeds opnieuw: in uw dromen (nachtmerries), maar ook overdag in uw gedachten. De herinneringen komen zonder dat u ze kunt tegenhouden. U wordt dan heel bang, boos of verdrietig. Of u ‘bevriest’: u verstijft en doet helemaal niks meer. Ook kunt u hartkloppingen krijgen, trillen of zweten. De herinneringen kunnen komen in situaties die u doen denken aan de nare gebeurtenissen. Maar ook door bijvoorbeeld een geur, een geluid of een voorwerp. 
         
      • Dingen doen om er niet aan te hoeven denken (vermijden) 
        U wilt niet meer aan de erge gebeurtenissen denken, omdat u bang bent dat u dan in paniek raakt, of heel boos of verdrietig wordt. Daardoor gaat u dingen en situaties vermijden. U gaat bijvoorbeeld niet meer naar de plek waar het gebeurd is. Of u wilt sommige mensen niet zien, omdat ze u eraan doen denken. 
        Misschien gebruikt u alcohol, drugs of kalmerende middelen om de heftige gevoelens niet te voelen. 
         
      • Negatieve gedachten en gevoelens 
        U heeft geen zin meer in dingen die u eerst leuk vond om te doen. U wilt ook minder contact met andere mensen. Misschien schaamt u zich of denkt u dat de situatie uw eigen schuld is. 
         
      • Spanning en onrust 
        U heeft last van emoties die u niet kunt stoppen: 
        - snel huilen of boos worden
        - willen schelden of slaan.

      Ook kunt u last hebben van:
      - snel en heftig schrikken van dingen 
      - slecht kunnen concentreren 
      - slecht slapen, bijvoorbeeld door nare dromen.

      Kijk voor meer informatie over Posttraumatische stressstoornis op www.thuisarts.nl
        • Zoek steun bij mensen die u vertrouwt. Vertel ze waar u last van heeft.  
        • Sta op tijd op en ga op tijd naar bed (vast dagritme).
        • Eet regelmatig en gezond. 
        • Bedenk wat uw gezonde en sterke kanten zijn. Wat gaat wél goed? Probeer die dingen te doen. Zo gaat u zich vaak beter voelen. 
        • Ga wandelen, fietsen of hardlopen. Het liefst in de natuur. Ook als u geen zin heeft. Buiten zijn en bewegen geeft positieve energie.
        • Neem geen alcohol, drugs of kalmeringsmiddelen. Dit lijkt even te helpen, omdat het uw gevoelens verdooft. Maar deze middelen zijn ook verslavend. Het lost niks op en u krijgt er een extra probleem bij. 
        • Zoek contact met mensen die hetzelfde hebben meegemaakt (ervaringsdeskundigen of lotgenoten). Dat kan bijvoorbeeld via patiëntenverenigingen (kijk bij meer informatie)
        • Heeft u kinderen? Het is nu misschien moeilijk om voor ze te zorgen. U kunt minder aan en bent sneller boos. U zegt of doet misschien dingen waar u later spijt van heeft. Ga naar uw huisarts en praat erover.
        Kijk voor meer informatie over Posttraumatische stressstoornis op www.thuisarts.nl
            • Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.

              • Receptcontrole

              De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.

              • Overzicht van uw medicijnen

              Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.

              • Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners

              Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.

              • Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen

              Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.

              • Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen

              De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.

              • Persoonlijk gesprek over uw medicijnen

              Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.

              • Medicatiebeoordeling

              Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.

              • Zelfzorg

              Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.

              • Bezorgservice

              Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.

            • Serotonine-heropnameremmers
              Serotonine-heropnameremmers, ofwel SSRI's, regelen in de hersenen de hoeveelheid serotonine. Deze natuurlijk voorkomende stof speelt een rol bij emoties en stemmingen. SSRI's kunnen helpen tegen de verschijnselen van een posttraumatische stressstoornis, zoals angst. Voorbeelden zijn citalopram, fluoxetine, fluvoxamine, paroxetine, sertraline en venlafaxine.

              Atypische antipsychotica
              Atypische antipsychotica verminderen in de hersenen het effect van natuurlijk voorkomende stoffen, voornamelijk dopamine en serotonine. Ze kunnen helpen tegen de verschijnselen van een posttraumatische stressstoornis. Ze zorgen ervoor dat u minder vaak de gebeurtenis opnieuw beleeft in de vorm van nachtmerries of herinneringen. Voorbeelden zijn olanzapine en risperidon.

              Tricyclische antidepressiva
              Tricyclische antidepressiva regelen in de hersenen de hoeveelheid serotonine en noradrenaline, twee van nature voorkomende stoffen die een rol spelen bij stemming en emoties. TCA's kunnen helpen tegen de verschijnselen van een posttraumatische stressstoornis, zoals angst. Voorbeelden zijn amitriptyline en imipramine.

              MAO-remmers
              MAO-remmers regelen in de hersenen de hoeveelheid serotonine en norepinefrine, 2 van nature voorkomende stoffen die een rol spelen bij stemmingen en emoties. MAO-remmers kunnen helpen tegen de verschijnselen van een posttraumatische stressstoornis, zoals angst. Een voorbeeld is fenelzine.

              Lamotrigine
              Als de hierboven genoemde medicijnen niet helpen, kan de arts lamotrigine voorschrijven (een anti-epilepsiemiddel). Het is niet precies bekend hoe het werkt bij post-traumatische stressstoornis.

              Laatst bijgewerkt KNMP: 14-02-2024

              Laatst bijgewerkt NHG: 02-02-2021

              Disclaimer

              Deze tekst is geschreven door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.

              Vond u deze informatie nuttig?

              Thuisarts.nl

              De informatie over bovenstaande aandoening is geschreven door het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). Wilt u meer lezen over deze of andere aandoeningen? Ga dan naar www.thuisarts.nl

              Thuisarts.nl

              Vraag het de webapotheker

              Vraag het de webapotheker

              Vraag het de webapotheker

              Het beste advies krijgt u bij uw eigen apotheek. Daar ontvangt u de zorg en begeleiding die is afgestemd op uw persoonlijke situatie. Mocht dit niet mogelijk zijn, dan kunt u een vraag stellen aan de webapotheker. Een team van apothekers beantwoordt uw vraag in principe binnen enkele werkdagen.
              Informatie wordt bijgewerkt: