Apotheek.nl logo
Apotheek.nl
25 jaar betrouwbare medicijninformatie
Apotheek.nl logo
Medicijnen
Propylthiouracil

Propylthiouracil | propylthiouracil

Werkzame stof: propylthiouracil

Onderstaande tekst gaat over de werkzame stof propylthiouracil.

Medicijnen
Propylthiouracil

Propylthiouracil

Werkzame stof: propylthiouracil

Onderstaande tekst gaat over de werkzame stof propylthiouracil.

Waarbij gebruik ik het?Mogelijke bijwerkingenHoe gebruik ik dit?Een keer vergeten, wat nu?Mag ik autorijden, alcohol drinken, alles eten?Gebruik met andere medicijnenGebruik bij zwangerschap of borstvoedingMag ik zomaar stoppen?Onder welke namen verkrijgbaar?Heb ik een recept nodig?
VolwassenenKinderen

  • Propylthiouracil remt een te snel werkende schildklier.

    Artsen schrijven het voor bij een schildklier die te snel werkt. En soms bij een thyreotoxische storm.

    • Verschijnselen
      Als de schildklier te snel werkt, maakt hij te veel schildklierhormoon aan. Hierdoor ontstaan klachten als hartkloppingen, kortademigheid, transpireren, diarree en vermagering bij een normale eetlust. Een te hoge schildklierwerking wordt ook wel hyperthyreoïdie genoemd. Een te snel werkende schildklier kan verschillende oorzaken hebben.

      Aanval van te veel schildklierhormoon (thyreotoxische storm)
      Heel zelden veroorzaakt de grote hoeveelheid schildklierhormonen een plotselinge en ernstige toename van de ziekteverschijnselen. Dit wordt een thyreotoxische storm of thyreotoxische crisis genoemd.
      Een thyreotoxische storm moet snel worden behandeld. Behalve medicijnen die de schildklier afremmen, schrijven artsen vaak ook gedurende enkele dagen kaliumjodide voor. Het vermindert de aanmaak en vrijzetting van schildklierhormonen.

      Werking
      Propylthiouracil remt de aanmaak van schildklierhormoon in de schildklier, waardoor de klachten verminderen of verdwijnen.

      Artsen combineren de behandeling met propylthiouracil vaak met het schildklierhormoon levothyroxine. Op deze manier is de werking van de schildklier beter onder controle te houden. Soms schrijft uw arts u in de eerste weken als propylthiouracil nog onvoldoende effect heeft, een hartmiddel voor, zoals propranolol of metoprolol. Deze gaat dan de verschijnselen van de te hoge schildklierwerking, zoals hartkloppingen, tegen.

      Effect
      Het kan enkele weken duren voor u effect merkt, omdat de schildklier altijd wat hormoon in voorraad heeft. Propylthiouracil houdt de afgifte van deze voorraad niet tegen. Hoe snel propylthiouracil werkt hangt daarom af van hoeveel schildklierhormoon uw lichaam en schildklier nog bevatten. Meestal is de schildklierwerking binnen enkele dagen tot weken maanden stabiel.

      Lees meer over Te snel werkende schildklier

    • Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

      De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende:

      Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

      • Te traag werkende schildklier, vergroting van de schildklier (struma) en uitpuilende ogen.

        • Overleg dan met uw arts, het kan zijn dat de behandeling moet worden aangepast.
        • Heeft u een vernauwde keel? Overleg dan met uw arts voordat u dit medicijn gebruikt. Want u heeft kans dat uw keel nog nauwer wordt.

      • Overgevoeligheid voor dit middel. Dit merkt u aan huiduitslag en jeuk.

        Raadpleeg bij deze verschijnselen uw arts. Geef aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor propylthiouracil. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u het middel niet opnieuw krijgt.

      • Maagdarmklachten, zoals misselijkheid.

        Deze bijwerkingen gaan meestal over als uw lichaam aan het middel gewend is. Als u hier na enkele weken nog steeds last van heeft, raadpleeg dan uw arts.

      • Haaruitval en smaakverlies.

        Dit herstelt als u stopt met het gebruik. Heeft u hier veel last van, raadpleeg dan uw arts.

      • Koorts, spier- en gewrichtspijn en hoofdpijn.

        Deze klachten verdwijnen vaak na enige weken. Is dit niet het geval, raadpleeg dan uw arts.

      • Bloedafwijking, namelijk een tekort aan witte bloedlichaampjes. Als uw schildklier groter wordt of als u ineens koorts, keelpijn of neusbloedingen krijgt, moet u direct contact opnemen met uw arts.

        U heeft de meeste kans hierop in de eerste 3 maanden van de behandeling.

      • Leveraandoeningen. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik of een gele verkleuring van het oogwit of van de huid.

        • Waarschuw dan direct een arts. U heeft de meeste kans hierop tijdens de eerste 6 maanden van de behandeling.
        • Heeft u een leveraandoening? Overleg dan met uw arts of u dit medicijn mag gebruiken.

      • Ontsteking van de bloedvaten. U kunt last krijgen van huiduitslag met vlekjes of blauwe plekken. Krijgt u last van koorts, pijn of andere ernstige klachten? Raadpleeg dan direct uw arts.

        De wand van uw bloedvaten kan ontstoken raken. Welke klachten u krijgt hangt af van het type bloedvat dat ontstoken raakt.

        • Bij milde vormen kunt u last krijgen van huiduitslag met vlekjes of blauwe plekken. Bij ernstige vormen kunt u last krijgen van koorts, minder eetlust en nachtzweten. U kunt later last krijgen van klachten als scherpe pijn in uw armen of benen, pijn op de borst en minder goed voelbare pols.
        • Bij de meest ernstige vorm kunnen de bloedvaatjes van uw organen ontstoken raken. Dit kan zorgen voor pijn en zelfs orgaanfalen. 
        • Krijgt u last van koorts, vermoeid zijn, pijn, een tintelend gevoel, moeilijk kunnen ademen of andere klachten? Neem dan direct contact op met uw arts. U mag dit medicijn daarna niet meer gebruiken.

      • Voor vrouwen met een kinderwens geldt een extra waarschuwing: dit middel kan schadelijk zijn voor het ongeboren kind.

        Raadpleeg uw arts bij kinderwens en zorg voor goede anticonceptie.


      Neem contact op met uw apotheker of arts als u te veel last heeft van deze of andere bijwerkingen waar u zich zorgen over maakt.


      Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

      • Regelmatig: bij meer dan 30 op de 100 mensen
        Soms: bij 10 tot 30 op de 100 mensen
        Zelden: bij 1 tot 10 op de 100 mensen
        Zeer zelden: bij minder dan 1 op de 100 mensen

        • Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek of in de bijsluiter.

          Hoe?

          Tabletten: slikken met een half glas water.

          Wanneer?

          • Te snel werkende schildklier: Verdeel de doses zo goed mogelijk over de dag. Dan blijft dit medicijn de hele dag werken.  Het beste kunt u vaste innametijdstippen kiezen. Dan vergeet u minder snel een dosis. Vaak neemt u dit medicijn 3 tot 4 keer per dag.
          • Thyreotoxische storm: bij een dreigende aanval moet u meestal eerst dit medicijn innemen. Vanaf 1 uur hierna start u met kaliumjodide. 

          Hoelang? 

          • Te snel werkende schildklier: na 6 tot 8 weken beoordeelt uw arts of uw klachten voldoende zijn verminderd. Meestal duurt de behandeling daarna 1 jaar tot 1,5 jaar.
          • Thyreotoxische storm: u krijgt dit medicijn alleen als u een dreigende aanval heeft. 

          • Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

            • Als u dit medicijn 3 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 2 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 2 uur? Sla de vergeten dosis dan over.
            • Als u dit medicijn 4 of meer keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan 1 uur voor u de volgende dosis normaal inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan 1 uur? Sla de vergeten dosis dan over.

            • autorijden, alcohol drinken en alles eten?
              Ja, dat kan. U mag autorijden, en u mag eten en drinken zoals u normaal doet.

              • De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

                • De antistollingsmedicijnen, acenocoumarol en fenprocoumon. De werking van acenocoumarol en fenprocoumon kan afnemen. Meld het aan de trombosedienst als u propylthiouracil gaat gebruiken. Ook als de dosering van propylthiouracil wijzigt of als u stopt met propylthiouracil, moet u de trombosedienst hierover inlichten.

                Heeft u vragen over wisselwerkingen met uw medicijn? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

                • Zwangerschap 
                  Als u dit medicijn gebruikt en u denkt erover zwanger te worden, overleg dan met uw arts. Er is een kleine kans dat dit medicijn schildklierafwijkingen en andere aangeboren afwijkingen veroorzaakt bij het ongeboren kind. Maar een te snel werkende schildklier bij de moeder kan ook schadelijk voor de baby zijn. Overleg daarom met uw arts over de voor-en nadelen. Dit middel kan tijdens de zwangerschap alleen gebruikt worden onder uitvoerige controle door een specialist.

                  Borstvoeding
                  Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. Dit medicijn komt in kleine hoeveelheden in de moedermelk. 

                  • Gebruikt u 750 mg per dag of minder? U kunt dit medicijn veilig gebruiken als u borstvoeding geeft. Er zijn geen bijwerkingen bij het kind gemeld.
                  • Gebruikt u meer dan 750 mg per dag? Dan kan uw arts besluiten de schildklierfunctie van uw kind te controleren. Ook kunt u ervoor kiezen na inname van dit medicijn 2 uur te wachten tot u weer borstvoeding geeft. Er is dan nauwelijks meer medicijn in de moedermelk. En is de kans op bijwerkingen bij het kind het kleinst. 

                  Gebruikt u medicijnen op recept of die u zonder recept koopt? Wilt u helpen om de kennis over medicijngebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding te vergroten? Meld dan uw ervaring bij Moeders van Morgen.

                  • Nee, u kunt beter niet zomaar stoppen met dit medicijn. De kans is groot dat uw klachten terugkeren. Stop daarom alleen in overleg met uw arts.

                    • De werkzame stof propylthiouracil zit in de volgende producten:
                      Propylthiouracil

                      De officiële bijsluiter van de verschillende producten van propylthiouracil vindt u op: Geneesmiddeleninformatiebank van het CBG.

                      • Ja, u heeft een recept nodig.

                        Propylthiouracil is sinds 1948 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten als het merkloze Propylthiouracil.

                        Wilt u meer weten over de prijs en vergoeding van uw medicijn? Lees dan verder in het thema: Medicijnprijzen en vergoedingen.

                        Laatst bijgewerkt op 28-10-2025

                        Disclaimer

                        Deze tekst is opgesteld door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Deze tekst is gebaseerd op de bijsluiter van het beschreven medicijn en op andere, wetenschappelijke bronnen. Zoals medische richtlijnen, standaarden en literatuur. Bent u benieuwd hoe het apotheek.nl-team dit doet? Bekijk dan de video. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst. De officiële bijsluiter van dit medicijn vindt u bij het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen op: www.cbg-meb.nl.

                        Vind een apotheek

                        Heeft u vragen over uw medicijnen? Ga dan naar uw eigen apotheek. Uw apotheker kent uw persoonlijke situatie en kan u uitgebreid helpen bij uw medicijngebruik. Bent u niet in de buurt van uw eigen apotheek? Dan kunt u hier ook andere apotheken vinden.

                        Vind een apotheek

                        Heeft u vragen over uw medicijnen? Ga dan naar uw eigen apotheek. Uw apotheker kent uw persoonlijke situatie en kan u uitgebreid helpen bij uw medicijngebruik. Bent u niet in de buurt van uw eigen apotheek? Dan kunt u hier ook andere apotheken vinden.
                        Vind een apotheek blob

                        Vraag het de webapotheker

                        Vraag het de webapotheker

                        Vraag het de webapotheker

                        Het beste advies krijgt u bij uw eigen apotheek. Daar ontvangt u de zorg en begeleiding die is afgestemd op uw persoonlijke situatie. Mocht dit niet mogelijk zijn, dan kunt u een vraag stellen aan de webapotheker. Een team van apothekers beantwoordt uw vraag in principe binnen enkele werkdagen.
                        Vraag het de webapotheker

                        Meldpunt medicijnen

                        Werkt uw medicijn heel goed of juist niet? Wordt uw medicijn niet vergoed? Of heeft u last van een bijwerking? Meld uw ervaring
                        Schrijf zelf over uw ervaring

                        Geen ervaringen gevonden

                        Informatie wordt bijgewerkt: