In de hersenen zit een temperatuurregelcentrum: de hypothalamus. Stijgt de lichaamstemperatuur te veel, dan zorgt de hypothalamus voor actie om deze weer op het gewenste niveau van ongeveer 37 °C te brengen. Dit gebeurt op 2 manieren:

• Zweten. Het zweet op de huid zorgt voor verkoeling als het verdampt. Om goed te kunnen zweten moet je genoeg vocht innemen. Dat betekent: bij heet weer voldoende drinken.
• Doorbloeding van de huid. Dit kun je niet bewust regelen. De bloedvaten in de huid worden wijder. Daardoor kan het hart meer bloed rondpompen. Dit bloed geeft de warmte af, via de huid, aan de lucht rondom. Dat betekent: bij heet weer moet het hart harder werken.

Kwetsbare groepen kunnen extra last hebben van hitte doordat hun warmteafvoer anders geregeld is. Bijvoorbeeld ouderen, zieken, mensen met overgewicht en kleine kinderen: zij kunnen bij warmte last krijgen van spierkramp, hoofdpijn, concentratieverlies, misselijkheid, diarree, flauwvallen of zelfs coma.

Hoe komt dit?

• Bij ouderen werkt de temperatuurregulatie vaak minder goed.
• Ouderen hebben vaak een mindere dorstprikkel, ze drinken vaak te weinig en zweten vaak minder.
• Bij bepaalde patiënten en ouderen werken hart en longen vaak minder krachtig, vooral bij mensen met hartproblemen.
• Bij een aantal aandoeningen kunnen de medicijnen een goede temperatuurregulatie tegengaan. Bijvoorbeeld bij hartfalen, angina pectoris (hartkramp), hoge bloeddruk, ziekte van Parkinson, depressie en psychose.
• Kleine kinderen kunnen gemakkelijker uitdrogen. Hun temperatuurregulatie is nog niet volledig ontwikkeld. En als zij het warm hebben, kunnen ze dit minder goed aangeven.
• Bij mensen met overgewicht is de warmteafvoer via de huid minder. En aangezien zij meer gewicht meedragen, krijgen zij het sneller heet.
• Mensen in een sociaal isolement lopen meer risico op hitteproblemen.

Bepaalde medicijnen hebben niet alleen invloed op een aandoening, maar óók op de temperatuurregulatie van de gebruiker. Dit is belangrijk om te weten. Uw apotheker en de arts houden dit in de gaten. Misschien is het nodig om tijdelijk de dosering van een medicijn aan te passen.

Let op bij de volgende aandoeningen en medicijnen:

Hartproblemen, hoge bloeddruk

Medicijnen tegen hartproblemen en hoge bloeddruk kunnen bij hitte de water- en zouthuishouding in het lichaam verstoren. Dat betekent kans op uitdroging, te weinig zweten en onwel worden.
Een voorbeeld: plasmiddelen (diuretica). De bedoeling is dat plasmiddelen normaal helpen het vocht in het lichaam af te voeren, door plassen. Zouten en mineralen in het vocht verlaten zo ook het lichaam. Bij hitte kan dit te veel zijn en dan raakt de water- en zouthuishouding van het lichaam verstoord. Dat betekent kans op uitdroging en te weinig zweten.

Ontlastingsproblemen

Bij problemen met de ontlasting is het altijd belangrijk om voldoende te drinken. Bij diarree verlies je veel vocht. En ook bij verstopping en bij het gebruik van laxeermiddelen speelt vaak een tekort aan vocht een rol.

Hersenaandoeningen, psychische aandoeningen

Medicijnen tegen de ziekte van Parkinson en middelen tegen een psychose kunnen er voor zorgen dat u minder zweet.

Handig: overzicht van uw medicijnen

Zit u in een hittegolf? Uw medicijnpaspoort is een handig document om bij de hand te hebben: het is een overzicht van alle medicijnen die u gebruikt. Vraag ernaar, uw apotheker maakt het graag (gratis) voor u.

Raadpleeg bij langdurige hitte de bijsluiter om te zien hoe u uw medicijnen het beste bewaart. Zetpillen kunnen bijvoorbeeld smelten door de hitte. Vraag het bij twijfel na in de apotheek.

Meestal: droge kast onder 25°C

Een droge, afgesloten kast waar het niet warmer wordt dan 25°C is voor de meeste medicijnen een goede bewaarplaats. Ook bij een hittegolf blijven uw medicijnen hierin goed. Zo’n kast is prima als er geen speciaal bewaaradvies op de verpakking staat.

De badkamer is geen goede plek voor medicijnen: het is daar te vochtig.

Koelkast kan te koud zijn

Moeten geneesmiddelen bij hitte in de koelkast? Alleen als dit expliciet op de bijsluiter staat. Kijk naar het bewaarvoorschrift op het etiket en in de bijsluiter. Bel bij twijfel de apotheek.

• Zetpillen kunnen smelten door warmte. Maar ze mogen misschien niet in de koelkast. Let op het etiket of het bewaarvoorschrift.
• Vloeistoffen zoals drankjes of ampullen met injectievloeistof horen niet standaard in de koelkast. Door kou kunnen in een drank kristallen ontstaan. Let op het etiket of het bewaarvoorschrift.
• Ook oog- en oordruppels en klysma’s horen niet standaard in de koelkast. Let op het etiket of het bewaarvoorschrift.
  Het is een goed idee om deze middelen - als ze uit de koelkast komen - voor gebruik ongeveer 5 minuten op te warmen in de hand. Anders is het gebruik erg onaangenaam.

Bewaart u uw medicijnen in de koelkast? Zorg dat kinderen er niet bij kunnen. Doe de medicijnen in een doos die niet gemakkelijk open kan.

Zorg dat uw medicijnen zo kort mogelijk in de warmte zijn.

• Als u meerdere inkopen moet doen, ga dan het laatst naar de apotheek en daarna direct naar huis. Voor sommige medicijnen is een koeltas handig.
• Laat medicijnen niet in een warme auto liggen.
• Onderweg op vakantie: bewaar medicijnen niet dicht bij het lichaam, niet in een broekzak bijvoorbeeld. Maar in een tas. Een koeltas kan nodig zijn voor medicijnen die in de koelkast bewaard moeten worden. Vraag hiernaar in de apotheek.

Om warmte af te kunnen voeren, moet je kunnen zweten. Daarvoor moet er genoeg vocht in het lichaam zijn én er moet genoeg vocht in het lichaam overblijven voor de normale lichaamsfuncties.

• Drink op warme dagen minimaal 2 liter vocht per dag. Drink regelmatig kleine beetjes, telkens een kopje of een glas. Houd het drinken bij de hand. Neem kraan- of flessenwater, melk, karnemelk, thee of koffie zonder suiker, vruchtensap of suikervrije (fris)dranken.
• Het vocht in koffie en thee plast u sneller uit door de werking van de cafeïne. Het lichaam verliest sneller vocht, maar niet méér vocht. Deze dranken voorzien het lichaam dus net als andere dranken van vocht en kunnen prima gebruikt worden om de vochtbalans op peil te houden. Let wel op met de cafeïne in koffie.
• Neem geen dranken met veel suiker. Daarin zitten veel calorieën. Dat is nadelig voor een gezond gewicht. Ook plast u het vocht in deze dranken sneller weer uit.
• Drink niet alleen maar vruchtensappen. Deze bevatten zuren die slecht zijn voor het tandglazuur.
• Gebruik liever geen alcohol. In alcoholische dranken zitten veel calorieën, alcohol is schadelijk voor de gezondheid en u plast het vocht in uw drankje sneller weer uit.
• Plast u minder dan normaal? Is uw urine donkerder dan normaal? Drink dan meer en wacht niet tot u zich dorstig voelt. Vooral als u ouder bent, is uw dorstgevoel vaak minder!

• Eet gezond en regelmatig als het warm is. In groente en fruit zit veel water plus vitamines en zouten.
• Let op: bij warm weer bederft voedsel sneller. Door het eten van minder vers voedsel kunt u diarree krijgen. Dat betekent ongemak en extra vochtverlies. Een goede koeling van het voedsel en een goede hygiëne zijn belangrijk.

• Doe het rustig aan. Vermijd grote inspanningen. Vermijd de hitte, ga alleen ‘s morgens naar buiten als het nog redelijk koel is, draag luchtige kleding en gebruik buiten een zonnebrandmiddel met een hoge beschermingsfactor.
• Wordt het binnen erg warm, dan kan het gebruik van een tafelventilator of (mobiele) airco zinvol zijn.