De ultraviolette straling (UV-A en UV-B) van de zon kan de huid beschadigen.

• UV-A-straling zorgt voor het ouder worden van de huid (rimpels). Ook kan de UV-A-straling leiden tot zonneallergie en de kans op huidkanker groter maken.
• UV-B-straling kan de huid verbranden en kan huidschade en daardoor huidkanker veroorzaken.

Bent u al bruin bent of verbrandt u nooit? Dan kan de UV-straling toch nog uw huid beschadigen. Bescherm uw huid dus altijd tegen de zon.

De ene persoon is gevoeliger voor te veel zon dan de andere. Maar het is altijd goed niet te veel in de zon te komen. Zo beschermt u zich tegen UV-straling:

• Laat uw huid voorzichtig wennen aan de zon, ook als u al bruin bent.
• Smeer uw huid om de 2 uur flink in met een zonnebrandmiddel. Begin met smeren een half uur voordat u de zon in gaat.
• Draag bedekkende kleding, en zet een hoed of pet op. Voor in de tropen is er zelfs speciale geweven kleding waar de zon bijna niet doorheen komt.
• Blijf tussen 12.00 en 15.00 uur liever uit de zon, en blijf in de schaduw. Doe dit op het heetst van een zonnige zomerdag, maar ook op een zonnige dag met lage temperaturen. Hoe hoger de zon staat, hoe groter de kans dat u verbrandt.
• Smeer uzelf na het zwemmen opnieuw in met zonnebrandmiddel. Smeer uzelf ook weer in na het sporten en als u gezweet hebt. Doe dit ook als u een waterbestendig (waterproof) product gebruikt. In het water en bij het afdrogen kan het zonnebrandmiddel namelijk toch verdwijnen.
• Kies een zonnebrandmiddel dat niet alleen tegen UV-B-straling (verbranding) beschermt, maar ook tegen UV-A-straling (huidveroudering). Op de verpakking is dan een rondje te zien met daarin de letters 'UVA'.
• Draag een zonnebril met UV-bescherming in de zon. Ook de ogen zijn gevoelig voor UV-straling.

Het getal op de verpakking van het zonnebrandmiddel geeft aan hoe sterk de bescherming is. Dit is de beschermingsfactor, of SPF: 'sun protection factor'. Hoe hoger dit getal, hoe beter het zonnebrandmiddel beschermt tegen de zon.

In onderstaande tabel ziet u welke beschermingsfactor past bij uw huidtype. Bij uitgebreid zonnen, op buitenlandse zonvakanties en tijdens wintersport is minimaal factor 30 aan te raden.
Naast het huidtype bepaalt ook de hoeveelheid UV-straling welke factor nodig is. Kijk voor de de dagelijkse hoeveelheid UV-straling op een weerwebsite.

Huidtype

Verbranding

Bruining

Uiterlijk

Insmeren met factor

1
 

verbrandt zeer snel  

wordt niet bruin

zeer lichte huid, vaak met sproeten, rossig of lichtblond haar, lichte ogen 

20-30

2

verbrandt snel 

wordt langzaam bruin

lichte huid, blond haar, lichte ogen 

15+

3

verbrandt niet snel

wordt snel bruin 

licht getinte huid, donkerblonde tot bruine haren, vrij donkere ogen

15+

4

verbrandt bijna nooit

bruint zeer goed

getinte huid, donkere haren en ogen

10-15

Mensen met huidtype 1 en 2 hebben meer kans op huidkanker. Deze mensen moeten zich dus heel goed beschermen.

Kinderen jonger dan 16 jaar moeten extra oppassen met de zon. Zij zijn extra gevoelig voor huidbeschadiging door UV-straling. Veel blootstelling aan zonlicht tijdens de kinderjaren en het aantal keer dat iemand is verbrand, lijken een rol te spelen bij het ontstaan van huidkanker.

Bescherm kinderen daarom op de volgende manier:

• Leg kinderen tot 1 jaar nooit in de zon. En smeer uw baby ook in de schaduw goed in met minstens factor 30 of 50. 
• Laat kinderen niet te lang in de zon spelen, zeker niet tussen 12.00 en 15.00 uur. Kies in plaats daarvan voor de schaduw. Trek ze een T-shirt aan en zet ze een hoedje of petje op.
• Smeer kinderen in met een zonnebrandmiddel met een beschermingsfactor van 30 of hoger. Begin hiermee een half uur voordat ze naar buiten gaan. Herhaal het insmeren elke 2 uur en zeker na het zwemmen of sporten. Smeer met een ruime hoeveelheid (minstens 7 theelepels). Er zijn speciale zonnebrandmiddelen voor kinderen te krijgen in de apotheek.

Bent u verbrand?

• Blijf dan minstens 3 dagen uit de zon om uw huid te laten herstellen. Gebruik eventueel een verkoelend 'aftersun'-middel.
• Doet uw huid pijn? Leg er dan natte doeken op, en neem eventueel paracetamol. Blaren moet u zo veel mogelijk heel laten.
• Is uw huid gezwollen door de verbranding? Of hebt u veel blaren? Of hebt u door de verbranding last van koude rillingen, koorts, misselijkheid, braken, hoofdpijn of hartkloppingen? Neem dan contact op met uw arts.

Door sommige medicijnen kunt u gevoeliger worden voor zonlicht. Dit noemen we ook wel zonlichtovergevoeligheid, zonneallergie of fototoxiciteit.
Gebruikt u deze medicijnen en komt u in de zon? Dan kunt u last krijgen van huiduitslag, jeuk, roodheid, andere verkleuring van de huid en ernstige verbranding door de zon. Dit kan al als u maar heel even in de zon bent.
Er zijn medicijnen die uw huid overgevoelig maken voor zonlicht. Voorbeelden zijn adapaleen, tacrolimus en isotretinoïne, en de antibiotica doxycycline en sulfadiazine. Bij deze medicijnen staat meestal op het etiket: ‘Felle zon en UV-lamp op de huid vermijden’.

Bent u benieuwd of uw medicijn u overgevoelig voor de zon kan maken? Zoek uw medicijn op deze website, of kijk in de bijsluiter onder ‘bijwerkingen’. Voor goed advies kunt u terecht bij uw apotheker of arts. Misschien kunt u een ander medicijn gebruiken dat deze bijwerking niet heeft.

Na stoppen kan een medicijn nog een tijdje in uw bloed zitten. Een voorbeeld: het antibioticum doxycycline kan tot een week na het einde van de kuur nog in het bloed zitten. Dus ook de week na het einde van de kuur kunt u dan beter niet in de zon komen.

Advies bij zonlichtovergevoeligheid

U kunt bij lichtovergevoeligheid het beste zo min mogelijk in de zon komen. En u moet zich zeer goed beschermen tegen de zon als u buiten bent. Ook bij bewolkt weer, want wolken houden maar een deel van de UV-straling tegen.

Gaat u op wintersport? Smeer uw gezicht dan in met minimaal factor 30. Draag ook een muts, sjaal, skibril en handschoenen.

Verbranding door lichtovergevoeligheid

Bent u verbrand door lichtovergevoeligheid? Koel dan de huid met natte doeken en neem zo nodig een pijnstiller. Bij jeuk kunt u allergie-tabletten gebruiken, zoals cetirizine en loratidine. Deze medicijnen zijn zonder recept te krijgen. Is de reactie zeer ernstig? Neem dan contact op met uw huisarts. Soms is dan een sterker medicijn nodig, zoals prednisolon.

Neem direct contact op met uw huisarts:

• als een groot gedeelte van uw huid gezwollen is door de verbranding;
• als u veel blaren krijgt;
• als u door de verbranding last krijgt van koude rillingen, koorts, misselijkheid, braken, hoofdpijn of hartkloppingen.

Behalve de huid zijn ook de ogen gevoelig voor UV-straling. Door veel UV-straling voor uw ogen kunt u last krijgen van een hoornvliesontsteking. Dit heet ook wel ‘sneeuwblindheid` genoemd. Het komt vooral voor bij mensen die hoog in de sneeuw verblijven.

Voorkom sneeuwblindheid met een zonnebril met UV-werende glazen. Draag op wintersport een sportzonnebril met klepjes aan de zijkant. Zo kan UV-straling niet via de zijkant het oog binnendringen.

Sneeuw, water en zand weerkaatsen UV-straling. In het hooggebergte, op het water en aan het strand kunt u daardoor sneller verbranden dan u zou verwachten. In de bergen is de lucht schoner en daardoor werkt UV-straling sterker.

De kracht van de zon hangt niet af van de temperatuur. Op een heldere, koele dag kunt u bij veel zonnekracht net zo snel verbranden als op een warme dag.

Beschermen tegen zon tijdens wintersport

Door de bergen en de sneeuw is het tijdens de wintersport extra opletten met de zon:

• Breng regelmatig - minstens om de 2 uur - een zonnebrandproduct aan met een hoge UV-B- en UV-A-factor. Mensen met een lichte huid moeten in de bergen minimaal factor 30 gebruiken.
• Gebruik een zonnebrandmiddel op vetbasis. Producten op waterbasis bevriezen op de huid.
• Smeer gevoelige plekjes (zoals neus, oren, lippen en oogleden) regelmatig in met een zonnebrandmiddel met beschermingsfactor 30+, ook als u een zonnebril draagt.
• Bescherm uw ogen met een sportzonnebril met UV-werende glazen en klepjes aan de zijkanten.
• De kinderhuid is teer en verbrandt snel. Smeer de huid van kinderen in met minimaal SPF 30.

Gebruik liever geen middelen tegen insecten met daarin DEET ((diëthyltoluamide) als u ook een zonnebrandmiddel gebruikt. DEET zorgt ervoor dat het zonnebrandmiddel niet goed werkt.

Gebruikt u toch een zonnebrandmiddel met DEET? Dan is het advies om eerst het zonnebrandmiddel aan te brengen, en minstens 2 uur later de DEET.

Bij een zonnesteek kunt u last krijgen van een gloeiende huid, zweten, bleek zien, hoofdpijn, duizeligheid, braken, moe zijn en een slap gevoel. Uw lichaam verliest vocht door zweten als het warm is. Als u te weinig drinkt, dan heeft uw lichaam te weinig vocht om te verdampen. Hierdoor stijgt uw lichaamstemperatuur. Als dit in de zon gebeurt, dan heeft u een zonnesteek.

Wat te doen bij zonnesteek

• Afkoeling is het belangrijkste. Zorg bij een zonnesteek voor een koele omgeving en schaduw. Maak strakke kleding los en zorg voor frisse lucht. Drink voldoende water en neem als het kan een koele douche.
• Neem direct contact op met de arts als iemand blijft braken, onrustig of verward is of het bewustzijn verliest.