Risperidon hoort tot de atypische antipsychotica. In de hersenen maakt het de invloed minder van stoffen die van nature voorkomen, vooral dopamine. Hierdoor worden psychosen en onrust minder.
Artsen schrijven risperidon voor bij kinderen met:
Door psychiatrische aandoeningen zoals autisme en hersenbeschadigingen kunnen kinderen soms erg onrustig, agressief of angstig zijn.
Behandeling
Als dit niet op een andere manier goed onder controle is te krijgen, kan de arts een rustgevend medicijn voorschrijven voor een korte bepaalde tijd. Bijvoorbeeld risperidon.
Kinderen met autisme kunnen soms erg onrustig zijn en driftaanvallen hebben. Ook herhalen ze vaak handelingen ('stereotiep gedrag') en doen ze zichzelf kwaad.
Behandeling
Als dit niet op een andere manier goed onder controle is te krijgen, schrijven artsen rustgevende medicijnen voor. Een voorbeeld is risperidon. Risperidon maakt erge onrust minder.
Verschijnselen
Bij een psychose ervaart iemand zichzelf en de wereld om zich heen anders dan de werkelijkheid. Dat zijn wanen en hallucinaties. Psychotische mensen wantrouwen hun omgeving vaak en zijn verward. Een psychose kan voor de patiënt én de omgeving erg beangstigend zijn.
Oorzaken
Psychosen kunnen in verschillende situaties optreden. Bijvoorbeeld bij schizofrenie, infecties, hoge koorts, tekorten aan voedingsmiddelen en vitamines en bij alcoholontwenning. En bij vergiftigingen zoals van alcohol, drugs en sommige medicijnen. Het wordt in de laatste gevallen ook vaak een delirium of een delier genoemd of 'ijlen'. Een delier duurt veel minder lang dan een psychose. Kinderen met een delier zijn vaak prikkelbaar of angstig. Ernstig zieke kinderen in het ziekenhuis die een delier krijgen, kunnen zichzelf in gevaar brengen. Bijvoorbeeld door infuuslijnen uit te trekken of uit bed te stappen. De arts kan dan risperidon geven.
Schizofrenie is een psychische aandoening. Er zijn stoornissen in het denken, het waarnemen en het gevoelsleven. Het belangrijkste verschijnsel bij schizofrenie is een psychose en verwardheid. Vaak worden de schoolprestatiesslechter.
Kinderen met deze aandoening kunnen vaak moeilijk hun emoties laten zien. Bij een emotionele situatie laten zij geen reactie zien in bijvoorbeeld hun stem of gezichtsuitdrukking. Ze kunnen vaak moeilijk sociale contacten leggen en ze sluiten zich af van de buitenwereld. Dit heet de `negatieve verschijnselen' van schizofrenie.
Verschijnselen
Een manie is een periode van overdreven opgewektheid, met veel niet realistische plannen en acties. Tijdens een manie kan de slaap van het kind verstoord zijn en kan het kind agressief worden. Het kind kan soms ook last hebben van wanen en hallucinaties. Vaak worden de schoolprestaties slechter.
Behandeling
Zijn er psychoses of erg extreem gedrag? Dan kan de arts een antipsychoticum te geven. Bijvoorbeeld risperidon.
Bij het syndroom van Gilles de la Tourette hebben kinderen last van bewegingen die telkens herhaald worden. Of van spiertrekkingen van het gezicht, schouders of armen. En van het maken van geluiden, zoals snuiven, grommen of dwangmatig vloeken.
In de bijsluiter leest u dat risperidon wordt gebruikt bij:
Risperidon is bij deze ziektes en leeftijden officieel geregistreerd. Dit betekent dat de fabrikant risperidon bij kinderen uitgebreid heeft onderzocht. Uit het onderzoek van de fabrikant blijkt dat het bij kinderen werkt en veilig is. De overheid heeft goedgekeurd dat het medicijn te krijgen is. En dat kinderen het mogen gebruiken.
Er is ook onderzoek gedaan naar risperidon bij:
Deze ziektes en leeftijden staan niet in de bijsluiter. Maar ook in deze gevallen werkt risperidon en is het veilig. Daarom schrijft de arts risperidon ook voor bij kinderen met deze ziektes en van deze leeftijden. Dit heet off-label-gebruik.
Risperidon maakt de invloed kleiner van stoffen die van nature in de hersenen voorkomen, zoals dopamine.
Kijk voor de juiste dosering op het etiket van de apotheek.
Blijft uw kind problemen houden met het innemen van het medicijn? Vraag dan aan de arts of apotheker of er een andere toedieningsvorm is die uw kind gemakkelijker kan innemen.
Onrust of aanhoudende agressie (bijvoorbeeld bij autisme)
Meestal wordt risperidon voor een korte periode gegeven.
Psychose (bij schizofrenie)
Is de psychotische periode voorbij, dan zal uw kind dit medicijn meestal nog lange tijd moeten gebruiken. Anders is de kans op een nieuwe psychose (terugval) groot. De arts zal de dosering in die periode meestal wel verlagen.
Manie
Als de ergste onrustige verschijnselen zijn verdwenen, kan de arts adviseren het gebruik van risperidon langzaam af te bouwen. Soms adviseert de arts om door te gaan met risperidon, om een nieuwe manie te voorkomen.
Tics
Als het medicijn goed werkt, moet uw kind het meestal jaren blijven gebruiken.
Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. De meeste bijwerkingen die bekend zijn, zijn gemeld bij volwassenen. Over bijwerkingen bij kinderen is minder bekend dan bij volwassenen. Waarschijnlijk kunnen de bijwerkingen die bij volwassenen gemeld zijn, ook voorkomen bij kinderen. Zie voor deze bijwerkingen en hoe vaak deze voorkomen de informatie over risperidon bij volwassenen.
Bijwerkingen waarvan bekend is dat ze kunnen voorkomen, zijn:
Sufheid, slaperigheid en duizeligheid
En minder goed kunnen reageren, concentreren en coördineren. Dit is vooral lastig bij activiteiten waarbij kinderen moeten opletten. Zoals bij het fietsen, spelen, leren of op school.
Gewichtstoename
door meer eetlust en een veranderde stofwisseling. Raadpleeg de arts of een diëtist als uw kind hier veel last van heeft. Voordat uw kind met risperidon begint, zal de arts de bloeddruk, het gewicht en de lengte van uw kind opmeten. Vaak zal ook wat bloed afgenomen worden.
Vermoeidheid en slapte en draaierigheid
Hoofdpijn
Raadpleeg de arts als uw kind hier veel last van heeft.
Maagdarmklachten, zoals braken, diarree en buikpijn.
Deze bijwerkingen treden vooral in het begin van de behandeling op. Meestal helpt het als uw kind het medicijn met wat voedsel inneemt. Blijft uw kind er ook na een paar dagen last van houden? Neem dan contact op met de arts.
Droge mond, verstopte neus en hoesten.
Als uw kind veel last heeft van een droge mond kan hij de aanmaak van speeksel helpen met (suikervrije) kauwgom. Of door te zuigen op ijsblokjes.
Trillen, bewegingsstoornissen zoals rusteloosheid (akathisie), plotselinge spiertrekkingen in hoofd, mond of gezicht (dystonie) en spierstijfheid (parkinsonisme).
Akathisie kan zich ook uiten in niet stil kunnen zitten, wiebelen met voet of hand, onrustgevoelens. En parkinsonisme in trillen, moeite met bewegen, lopen of spreken.
Door deze bijwerkingen kan uw kind ook spier- of gewrichtspijn krijgen. Sommige bewegingsstoornissen beginnen binnen enkele dagen na de eerste dosis of na een dosisverhoging. Het kan ook na langdurig gebruik ontstaan, of pas na stoppen. Soms verdwijnt het binnen een paar dagen. Overleg met de arts als u bewegingsstoornissen merkt. Soms kan de arts de dosering verlagen of uw kind een ander medicijn voorschrijven waar hij minder last van krijgt. Ook zijn medicijnen mogelijk die de bewegingsstoornissen tegengaan.
Er kunnen 'late bewegingsstoornissen' ontstaan (tardieve dyskinesie). U merkt ze in eerste instantie aan zuig-, kauw- en smakbewegingen, bewegingen van de tong en grimassen en tics van het gezicht. Of aan buig- en strekbewegingen van vingers en tenen, dansachtige bewegingen van armen en benen en zwaai- of draaibewegingen van schouders en bekken.
Raadpleeg de arts als uw kind last krijgt van deze verschijnselen.
Als deze bijwerkingen ontstaan is dat meestal na lang gebruik (meerdere maanden). Soms komen ze pas aan het licht als uw kind met dit medicijn is gestopt. Na stoppen nemen de verschijnselen na verloop van tijd af. Maar bij een deel van de mensen gaat deze bijwerking niet meer helemaal over.
Raadpleeg de arts als uw kind al lijdt aan een bewegingsstoornis. De verschijnselen kunnen door dit medicijn erg worden. Misschien kan de arts een ander medicijn voorschrijven.
Borstvorming (bij jongens) en melkafscheiding
Raadpleeg de arts als uw kind hier veel last van heeft.
Bloedarmoede en een verhoogde kans op infecties
Deze bijwerkingen kunnen ontstaan als het lichaam minder rode en witte bloedcellen en minder bloedplaatjes aanmaakt. Neem bij deze verschijnselen meteen contact op met de arts.
Koorts
Het is niet bekend hoe vaak deze bijwerking voorkomt.
Bedplassen
Het is niet bekend hoe vaak deze bijwerking voorkomt.
Leverbeschadiging. Het oogwit of de huid kunnen een gele kleur krijgen.
Het is niet bekend hoe vaak deze bijwerking voorkomt. Het oogwit of de huid kunnen een gele kleur krijgen. Stop dan met het gebruik en neem contact op met de arts.
Heeft uw kind last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden
Risperidon is voor kinderen te krijgen in:
Meer informatie over dit medicijn vindt u bij risperidon bij volwassenen. In deze tekst vindt u onder andere informatie over:
Voor deze onderwerpen is de informatie voor kinderen en volwassenen hetzelfde, of is er geen specifieke informatie voor kinderen bekend.
Daarnaast kunt u op de site van het Kenniscentrum Kinder-en Jeugdpsychiatrie meer informatie vinden over risperidon bij kinderen.
Laatst bijgewerkt op 03-04-2018
Deze tekst is geschreven door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Voor het opstellen van deze teksten is gebruik gemaakt van het Kinderformularium van het NKFK en andere wetenschappelijke bronnen. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, is de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.
