Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken en opgeblazen gevoel. Zeer zelden diarree, buikpijn en minder eetlust. Bij maagklachten kunt u het medicijn het best bij de maaltijd innemen. Dan heeft u er minder last van.
  Zeer zelden komt ernstige diarree voor. U heeft dan last van waterdunne diarree, buikpijn, buikkramp en soms koorts. Dit wijst op een ernstige ontsteking van de dikke darm. Waarschuw dan direct een arts.
• Meer kans op infecties. Deze bijwerking ontstaat doordat het lichaam minder witte bloedcellen aanmaakt. Neem bij de volgende verschijnselen contact op met uw arts: onverklaarbare koorts of keelpijn en blaasjes in de mond en keel. Neem ook altijd contact op met uw arts bij infecties zoals verkoudheid, keelontsteking, griep, steenpuisten en andere huidinfecties. Uw arts zal uw bloed regelmatig controleren.
• Huiduitslag, jeuk of galbulten. Dit kan het gevolg zijn van overgevoeligheid maar dat hoeft niet. Raadpleeg uw arts bij huiduitslag. Zie verder bij Zeer zelden Overgevoeligheid.
• Slaperigheid, duizeligheid, vermoeidheid en hoofdpijn. Door de duizeligheid kunt u in zeldzame gevallen flauwvallen. Raadpleeg dan uw arts.
• Opvliegers en zeer zelden blozen.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Rode, ontstoken ogen. Raadpleeg uw arts als u pijn, jeuk of zwelling van het oog krijgt, of als u wazig ziet.
• Huiduitslag, jeuk of galbulten. Dit kan het gevolg zijn van overgevoeligheid maar dat hoeft niet. Raadpleeg uw arts bij huiduitslag. Zie verder bij Overgevoeligheid.
• Psychische klachten, zoals verwardheid of psychose. Waarschuw dan de arts.
• Moeite met coördinatie van bewegingen, spierzwakte.
• Vasthouden van vocht (oedeem). Dit merkt u aan dikke enkels of benauwdheid. Raadpleeg dan uw arts.
• Verandering of uitblijven van de menstruatie.
• Bloedarmoede en een verhoogde kans op bloedingen, zoals bloedneuzen. Deze bijwerkingen ontstaan doordat het lichaam minder rode bloedcellen en bloedplaatjes aanmaakt. Neem bij de volgende verschijnselen contact op met uw arts: extreme vermoeidheid, bleke huid en slijmvliezen, bloedneuzen, blauwe plekken en onderhuidse bloedinkjes.
• Griepachtige verschijnselen zoals koorts, rillingen of gewrichtspijn. In zeldzame gevallen kunt u ook bloedingen, paarse vlekjes op de huid, kortademigheid, bloedarmoede en plotseling nierfalen krijgen. De kans hierop is groter als u het gebruik hervat na een tijd gestopt te zijn.
• Leveraandoeningen, zoals hepatitis of galstuwing, ontsteking van de alvleesklier. U kunt dit merken aan een gevoelige, opgezwollen buik, hevige pijn boven in de buik, donkere urine, een gele kleur van het oogwit of van de huid of jeuk over het hele lichaam. Waarschuw dan een arts.
• Verminderde werking van de nieren, ontsteking van de nieren. Waarschuw uw arts als u minder plast, pijn in uw zij heeft, bloed in de urine ziet, misselijk bent en u zwak voelt.
• Rode of oranje verkleuring van urine, ontlasting, zweet, traanvocht, speeksel en tanden. Dit is onschuldig. Let op: contactlenzen kunnen ook verkleuren. Zeker bij zachte contactlenzen is de verkleuring blijvend en niet meer te verwijderen.
• Overgevoeligheid voor dit medicijn. U merkt dit aan huiduitslag, galbulten of jeuk. Raadpleeg dan uw arts.
  Zeer zelden kunt u benauwd of duizelig worden, flauwvallen of koorts krijgen. Of u kunt zwellingen krijgen in het gezicht, de lippen, mond en keel. U kunt hierbij erg benauwd worden.
  In zeldzame gevallen kan een ernstige huidaandoening ontstaan met blaarvorming. De blaren ontstaan met name op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. Of u kunt ontstekingen krijgen in de bloedvaatjes vlak onder de huid. U merkt dat aan kleine rode puntjes in de huid of bloedblaren.
  Waarschuw in deze gevallen direct een arts, of ga naar de Eerste-hulpdienst.
  Als blijkt dat u overgevoelig bent voor rifampicine, dan mag u dit medicijn of erop lijkende antibiotica niet meer gebruiken. Geef dit aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of soortgelijke medicijnen niet opnieuw krijgt.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Hoe?

• Capsules en tabletten: neem de dosis in met water.
• Drank: schud de fles goed om en meet de voorgeschreven hoeveelheid af met de bijgeleverde maatbeker of maatpipet.
• Infuusvloeistof: uw arts of verpleegkundige dient het infuus toe.

Wanneer?
Gebruik het medicijn het liefst 1 uur voor of 2 uur na het eten. Op een lege maag neemt uw lichaam rifampicine het beste op. Krijgt u maagklachten of wordt u misselijk? Neem het dan in direct na de maaltijd. Dan heeft u er minder last van.

Hoelang?
Afhankelijk van de aandoening kan de kuur 2 dagen tot 6 maanden of langer bedragen.

Houd er rekening mee dat u de kuur niet mag onderbreken en dat u hem helemaal moet afmaken. Ook al merkt u van de infectie vóór afloop van de kuur niets meer. Dit betekent namelijk niet dat alle bacteriën zijn verdwenen.

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn:

• Gebruikt u dit medicijn 1 keer per dag? Neem de vergeten dosis zo snel mogelijk in. Duurt het minder dan 8 uur duurt voordat u de volgende dosis moet innemen? Sla dan de vergeten dosis over en hervat uw normale schema. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt. Maakt u wel de volledige kuur af, anders bestaat de kans dat de klachten terugkeren.
• Gebruikt u dit medicijn 2 keer per dag? Neem de vergeten dosis zo snel mogelijk in. Duurt het minder dan 4 uur duurt voordat u de volgende dosis moet innemen? Sla dan de vergeten dosis over en hervat uw normale schema. De vergeten dosis neemt u aan het eind van de kuur in. U verschuift dus het moment waarop u de kuur beëindigt. Maakt u wel de volledige kuur af, anders bestaat de kans dat de klachten terugkeren.
• Gebruikt u dit medicijn 2 keer per week? En merkt u dat u een dosis bent vergeten al op de dag zelf of de dag erna? Neem de vergeten dosis dan zo snel mogelijk in. Is het al de dag van de volgende dosis? Sla dan de vergeten dosis over. Neem nooit een dubbele dosis op één dag.
• Gebruikt u dit medicijn 1 keer per maand? En bent u meer dan 1 week te laat met innemen? Neem dan contact op met uw arts voor advies.

autorijden?
Duizeligheid en slaperigheid komen zelden voor bij dit medicijn. Heeft u hier last van? Rijd dan geen auto.

alcohol drinken?
Alcohol versterkt de bijwerkingen maagpijn, slaperigheid en leverafwijkingen. Als u last heeft van deze bijwerkingen kunt u beter geen alcohol gebruiken.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Dit medicijn heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Anticonceptiepil. Rifampicine vermindert de betrouwbaarheid van de pil en de meeste andere hormoonbevattende anticonceptiemethoden. Hierdoor stijgt de kans op een zwangerschap. Overleg met de arts of u een spiraaltje of de prikpil kunt gebruiken. Als dat niet mogelijk is moet u condooms gebruiken naast de pil tot en met 4 weken nadat u met rifampicine bent gestopt.
  Ook de betrouwbaarheid van de morning-afterpil met levonorgestrel of ulipristal kan verminderd zijn. Dit geldt ook als u rifampicine in de afgelopen 4 weken heeft gebruikt. Overleg hierover met uw arts.
• Buiktyfusvaccin (capsule). Het buiktyfusvaccin dat u via de mond kunt innemen, mag u niet gebruiken. Het is wel mogelijk het vaccin via een injectie te krijgen. Neem hierover contact op met uw arts.
• Sommige medicijnen tegen hiv en hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.
• Sommige medicijnen gebruikt bij verschillende vormen van kanker. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Rifampicine vermindert de werking van onderstaande medicijnen. Overleg met uw arts voordat u een van deze medicijnen gaat gebruiken. Uw arts zal u eventueel een ander medicijn voorschrijven of de hoeveelheid van dit medicijn extra controleren. Het effect van rifampicine kan nog enkele weken aanhouden, nádat u bent gestopt met rifampicine.

• het medicijn tegen ADHD guanfacine;
• de afweeronderdrukkende medicijnen ciclosporine, everolimus, sirolimus, tacrolimus en temsirolimus;
• de antipsychotica aripiprazol, broomperidol, clozapine, haloperidol, lurasidon, olanzapine, quetiapine, risperidon en sertindol;
• de antistollingsmedicijnen acenocoumarol, dabigatran, edoxaban, fenprocoumon, rivaroxaban en ticagrelor;
• apremilast, een medicijn bij psoriasis;
• bedaquiline, een medicijn tegen tuberculose;
• bijnierschorshormonen (corticosteroïden), zoals prednisolon. Dit is alleen van belang als u het bijnierschorshormoon meerdere weken moet gebruiken;
• de medicijnen tegen cystische fibrose (CF) ivacaftor en lumacaftor;
• de cholesterolverlagende medicijnen atorvastatine, fluvastatine en simvastatine;
• dapson, een medicijn tegen lepra;
• deferasirox, een medicijn gebruikt bij vergiftigingen met ijzer;
• de medicijnen tegen depressie amitriptyline, nortriptyline, mirtazapine en vortioxetine;
• doxycycline, een antibioticum;
• ebastine, een anti-allergiemedicijn;
• de medicijnen tegen epilepsie brivaracetam, carbamazepine, fenytoïne, lamotrigine, perampanel, topiramaat, valproïnezuur en zonisamide. Sommige van deze medicijnen worden ook voor andere aandoeningen gebruikt;
• fesoterodine, een medicijn tegen urine-incontinentie;
• de medicijnen tegen hartklachten amiodaron, celiprolol, disopyramide, ivabradine, kinidine en verapamil;
• de medicijnen tegen hoge bloeddruk in de longen bosentan en macitentan;
• ketoconazol, een medicijn bij de ziekte van Cushing;
• de maagzuurremmers esomeprazol en omeprazol;
• de medicijnen tegen malaria atovaquon en mefloquine;
• de medicijnen tegen misselijkheid en braken bij chemotherapie aprepitant en fosaprepitant;
• de sterke pijnstillers fentanyl en methadon;
• de medicijnen tegen schimmelinfecties caspofungine, itraconazol, fluconazol, voriconazol en isavuconazol;
• de slaap- en rustgevende medicijnen alprazolam, busprion, midazolam, zolpidem en zopiclon;
• theofylline, een medicijn tegen longklachten;
• tizanidine, een medicijn tegen spierkramp;
• tolvaptan, een medicijn gebruikt bij nierziekte;
• ulipristal, een medicijn bij vleesbomen in de baarmoeder.

Overleg voor gebruik van bovenstaande middelen eerst met uw arts of apotheker. Zowel bij aanvang als bij stoppen van bovenstaande geneesmiddelen moet uw arts de dosering goed controleren. Begin en stop dus niet zelf het geneesmiddelgebruik, maar overleg altijd eerst met uw arts of apotheker.

Zwangerschap

• Bij tuberculose en lepra
  U kunt rifampicine gebruiken als u zwanger bent. Het is belangrijk dat deze ziekten goed worden behandeld als u zwanger bent. Deze ziekten vormen een grotere bedreiging voor de baby dan het gebruik van de medicijnen.
• Overige ziekten
  Overleg met uw arts. U kunt dit medicijn beter NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Meestal kan uw arts een ander medicijn voorschrijven.

Als u rifampicine gebruikt in de laatste 4 weken van de zwangerschap, is er een grotere kans op bloedingen na de geboorte bij de baby en bij u. Om dit te voorkomen schrijft de arts vitamine K aan u voor en na de geboorte aan het kind.

Borstvoeding
U kunt veilig borstvoeding geven, als u dit medicijn gebruikt. Het komt in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht. De moedermelk kan door rifampicine geel, oranje, rood of bruin kleuren. Dit is onschuldig. Rifampicine wordt al jarenlang gebruikt door vrouwen die borstvoeding geven, zonder nadelige gevolgen voor het kind.

Gebruikt u medicijnen op recept of die u zonder recept koopt? Wilt u helpen om de kennis over medicijngebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding te vergroten? Meld dan uw ervaring bij pREGnant.

Stop alleen als u de kuur heeft afgemaakt. Als u eerder stopt heeft u kans dat niet alle bacteriën verdwenen zijn. De infectie blijft dan bestaan of keert terug. Maak dus altijd de kuur af, volgens de aanwijzingen van uw arts.

Als u allergische reacties of ernstige bijwerkingen krijgt, moet u wel stoppen met de kuur. Neem in dat geval direct contact op met uw arts.

Rifampicine is sinds 1965 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknaam Rifadin en als het merkloze Rifampicine. Het is te verkrijgen in capsules, tabletten, drank en infuus.

Rifampicine is ook verkrijgbaar in combinatie met een andere werkzame stof onder de merknaam Rifinah.

Wilt u meer weten over de prijs en vergoeding van uw medicijn? Lees dan verder in het thema: Medicijnprijzen en vergoedingen.