Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven.

Om de kans op bijwerkingen aan het begin van de behandeling te verkleinen, moet u starten met een lage dosering. De dosering wordt daarna geleidelijk opgebouwd.

De belangrijkste bijwerkingen zijn de volgende.

Zelden (bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

• Maagdarmklachten, zoals misselijkheid, braken, maagpijn, verstopping en diarree. U kunt misselijkheid voorkomen door het medicijn met wat voedsel in te nemen. Blijft u last houden van deze klachten? Neem dan contact op met uw arts.
• Gewichtstoename. Dit kan komen doordat u meer eetlust heeft, of omdat u vocht vasthoudt. Raadpleeg uw arts bij dikke enkels en onderbenen. Ook gewichtsverlies komt voor. Vraag advies aan uw arts of diëtist als u te veel aankomt of te veel afvalt.
• Haaruitval, meestal tijdelijk. In zeldzame gevallen wordt het haar lichter van kleur.
• Afwijkingen aan de nagels of rond de nagels.
• Bij vrouwen: onregelmatige menstruatie of wegblijven van de menstruatie. In zeldzame gevallen ontstaat het polycysteus ovarium syndroom (PCOS). U merkt dat aan een vette huid met puistjes (acne), haargroei op 'mannelijke' plaatsen, zoals op borst, bovenbenen, bovenlip en kin en wangen. Raadpleeg in deze gevallen uw arts.
• Minder bloedplaatjes. Hierdoor heeft u een meer kans op bloedingen. Waarschuw uw arts bij onverklaarbare blauwe plekken of bloedneuzen.
• Moeite de plas op te houden (urine-incontinentie) en zeer zelden bedplassen.
• Psychische klachten, zoals verwardheid, hallucinaties, opwinding of juist sloom gedrag, sterk verminderd bewustzijn en agressie. Zeer zelden gedachten aan zelfmoord. Overleg met uw arts, als u dit merkt.
• Problemen met geheugen en met leren en begrijpen.
• Hoofdpijn, duizeligheid.
• Gehoorstoornissen, doofheid.
• Slaperigheid en sufheid. Dit gaat meestal over als u een week lang dezelfde dosering gebruikt. Uw lichaam went er dan aan. Maar zolang de dosering nog wordt opgebouwd, kunt u last hebben van deze bijwerking.
  Voorkom ongelukken bij activiteiten thuis, op het werk en in het verkeer. Bijvoorbeeld wanneer u een ladder beklimt, apparaten bedient en op het werk iets bewaakt of controleert.
• Trillende handen.
• Bewegingsstoornissen. De bijwerkingen kunnen lijken op de verschijnselen van de ziekte van Parkinson: stijve spieren, beven, moeite met lopen of praten, rusteloosheid en plotselinge spiertrekkingen. Waarschuw bij deze verschijnselen uw arts. Ouderen, mensen met de ziekte van Parkinson en mensen die al bewegingsstoornissen hebben zijn extra gevoelig voor deze bijwerking.
  Als u dit medicijn langdurig gebruikt, kunt u zeer zelden een ander soort bewegingsstoornissen krijgen die lijken op tics. Zoals vreemde bewegingen van tong en mond, zoals smakken, zuigen of kauwen, en vreemde gezichtsuitdrukkingen. Verder buigen en strekken van vingers en tenen, zwaai- en draaibewegingen van schouders en bekken. Als u dit medicijn langdurig gebruikt, is de kans op deze bijwerkingen groter.
• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten en jeuk. Raadpleeg dan uw arts.
  Zeer zelden kunt u benauwd of duizelig worden, flauwvallen of koorts krijgen. Of u kunt zwellingen krijgen in het gezicht, de lippen, mond en keel. U kunt hierbij erg benauwd worden.
  In zeer zeldzame gevallen kan een ernstige huidaandoening ontstaan met blaarvorming. De blaren ontstaan vooral op de lippen en op de slijmvliezen van de mond en geslachtsdelen. Ook kunt u rode of paarse bulten krijgen met opgezwollen klieren en een grieperig gevoel.
  In al deze gevallen moet u onmiddellijk een arts waarschuwen of naar de Eerste-Hulpdienst gaan.
  Als u overgevoelig bent voor valproïnezuur, mag u het niet meer gebruiken. Geef dit aan de apotheker door. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.

Zeer zelden (bij minder dan 1 op de 100 mensen)

• Ontsteking van de bloedvaatjes in de huid. U merkt dit aan rode of paarse vlekken, blaren, puistjes, wondjes en zweren. Waarschuw dan een arts.
• Ontsteking van de slijmvliezen van de mond. U merkt dit aan een vuurrode kleur van de slijmvliezen. Eten en drinken kunnen hierdoor pijnlijk zijn. Raadpleeg uw arts, als u hier last van heeft.
• Borstvorming bij mannen.
• Ernstige leverbeschadiging. U merkt dit aan een slap gevoel, minder eetlust, sufheid, braken en buikpijn. Ook kunnen uw huid en oogwit geel worden (geelzucht). Waarschuw direct een arts. Deze bijwerking ontstaat vooral in de eerste 6 maanden van gebruik, bij kinderen jonger dan 3 jaar, bij combinatie met andere medicijnen tegen epilepsie en bij kinderen met een geestelijke handicap.
  Ook mensen met een stofwisselingsziekte hebben meer kans op deze bijwerking. Bijvoorbeeld bij de aangeboren stofwisselingsziekte waarbij er een tekort is aan enzymen die ureum uit het lichaam verwijderen.
• Teveel ammoniak in het bloed. U wordt dan suf, moet braken en beweegt moeilijk. Waarschuw dan direct een arts. Het komt vooral voor bij de stofwisselingsziekte waarbij ureum onvoldoende uit het lichaam wordt verwijderd.
• Ontsteking van de alvleesklier. Waarschuw direct een arts bij plotselinge pijn boven in uw buik, misselijkheid en koorts.
• Minder rode en witte bloedcellen. U kunt dan bloedarmoede krijgen of heeft meer kans op infecties. Waarschuw uw arts bij koorts, infecties die niet overgaan, keelpijn, blaasjes in de mond, extreme moeheid, bleke huid en slijmvliezen.
• Als u acute porfyrie heeft, een stofwisselingsziekte waarbij men aanvallen krijgt van buikpijn, braken, koorts en hartkloppingen: dit medicijn kan een aanval uitlokken. Geef aan de apotheker door dat u acute porfyrie heeft. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn of andere uitlokkende medicijnen niet krijgt.
• Ernstige bijwerking op de spieren. Dit kan optreden bij mensen met de aangeboren stofwisselingsziekte, die het aminozuur carnitine betreft. De verschijnselen zijn spierpijn, spierzwakte, algemeen ziek voelen, koorts, misselijkheid en braken. De spierpijn zit meestal in de kuiten of onderrug, maar ook het hele lichaam kan zeer doen. Overleg met uw arts als u onverklaarbare spierpijn heeft.
• Na langdurig gebruik: botontkalking (osteoporose), dunner en brozer worden van het bot. Hierdoor kunt u eerder een bot breken.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.

Hoe?

• Tabletten (maagsapresistent, MSR, 'Enteric'): heel doorslikken met een half glas kraanwater, niet kauwen.
• Tabletten met gereguleerde afgifte ('Chrono'): heel doorslikken met een glas kraanwater, niet kauwen. U mag de tabletten eventueel wel op de breukstreep breken, slik de tabletdelen dan wel heel door. Als u de tablet fijnkauwt of stuk maakt, komt onbedoeld de gehele dosis in één keer vrij uit de tablet.
  De restanten van de tablet komen in de ontlasting. Dit is onschuldig; het medicijn is dan al opgenomen in het lichaam.
• Druppels: meet de juiste hoeveelheid af met het doseerspuitje. Meng de dosis met een half glas water of limonade en neem dit in.
• Drank: meet de juiste hoeveelheid drank af in een maatbekertje en slik dit door. Spoel het maatbekertje na met wat kraanwater en drink dat ook op.
• Korrels (granulaat, 'Chronosphere'): strooi de korrels op een lepel zacht voedsel (yoghurt, appelmoes) of drank (vruchtensap). Zorg ervoor dat het voedsel of de drank niet warm zijn, want dat maakt het medicijn onwerkzaam. Kauw de korrels niet stuk.
• Zetpillen: de zetpil in de anus brengen. Het maakt daarbij niet uit of u de zetpil met de punt naar voren of met de stompe kant naar voren in brengen. U kunt de zetpil met een beetje water bevochtigen. Hierdoor kunt u hem wat makkelijker inbrengen.
• Injectievloeistof: de arts of verpleegkundige dient de injectie toe in een ader.

Wanneer?
Neem dit medicijn in tijdens de maaltijd of met wat voedsel. Dit voorkomt eventuele misselijkheid. Dit geldt voor alle toedieningsvormen, behalve voor de zetpillen en de injecties.

Hoelang?

Epilepsie
U moet dit medicijn waarschijnlijk langdurig gebruiken. Na enkele weken zal uw arts met u bekijken of het voldoende werkzaam is. Het kan zijn dat de arts de dosering tussentijds aanpast. Verander in elk geval nooit zelf de dosering.

Migraine:
U kunt valproïnezuur gebruiken zolang als nodig is. Werkt het na enkele weken onvoldoende? Overleg dan met uw arts. De arts kan misschien de dosering aanpassen of een ander medicijn voorschrijven.

Manie en voortdurende hik:
U kunt valproïnezuur gebruiken zolang als nodig is. Werkt het na enkele dagen onvoldoende? Overleg dan met uw arts. De arts kan misschien de dosering aanpassen of een ander medicijn voorschrijven.

Het is belangrijk dit medicijn consequent in te nemen. Mocht u toch een dosis vergeten zijn, neem de vergeten dosis dan zo snel mogelijk in. Neem echter nooit een dubbele dosis om een vergeten dosis in te halen. U kunt eventueel de volgende dosis verschuiven. Vraag advies aan uw arts.

autorijden?
Let op: als u epilepsie heeft, mag u vaak niet autorijden. Of u mag autorijden, hangt af van bepaalde keuringseisen. Overleg hierover met uw arts. Ook is er een brochure 'Epilepsie en rijgeschiktheid' van het Epilepsiefonds.

Een psychiatrische ziekte, zoals manische depressiviteit, kan ook een reden zijn dat u niet mag autorijden. Wilt u meer informatie over autorijden bij bepaalde aandoeningen? Kijk dan op de website van het CBR.

Heeft uw arts bepaald dat u met uw aandoening mag autorijden? Doe dat dan alleen als u geen last meer heeft van de bijwerkingen van valproïnezuur, zoals duizeligheid, sufheid en slaperigheid. U mag de eerste week dat u dit medicijn gebruikt niet autorijden. Rijd ook geen auto zolang de dosering nog omhoog gaat. Pas nadat u gedurende 1 week dezelfde dosering gebruikt heeft, mag u weer autorijden. Maar doe dat alleen als uw arts daarvoor toestemming heeft gegeven en u geen last meer heeft van de bijwerkingen.

Voor meer algemene informatie kunt u het thema 'Medicijnen in het verkeer' lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de wet zegt over medicijnen in het verkeer. Ook vindt u adviezen waarmee u rekening moet houden als u wel (weer) mag autorijden.

alcohol drinken?
Alcohol versterkt het versuffende effect van dit medicijn en het effect op uw coördinatievermogen. Ook als u niets van deze bijwerking heeft gemerkt, kunt u door het gebruik van alcohol wel suf worden en kan uw coördinatie- en beoordelingsvermogen afnemen.

alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• De epilepsiemedicijnen:
  • fenytoïne, carbamazepine, lamotrigine en fenobarbital. Deze medicijnen en valproïnezuur kunnen elkaars werking beïnvloeden. Uw arts zal de werking van de medicijnen controleren, en eventueel de dosering aanpassen;
  • stiripentol versterkt de werking en de bijwerkingen van valproïnezuur. Het wordt vaak samen voorgeschreven. Uw arts zal de hoeveelheid valproïnezuur en stiripentol in uw bloed controleren en zo nodig de dosering aanpassen;
  • rufinamide. Valproïnezuur kan de werking en bijwerkingen van rufinamide versterken. Dit is alleen van belang bij kinderen die lichter zijn dan 30 kilo. De arts zal de dosering controleren.
• Sommige antibiotica (doripenem, ertapenem, imipenem en meropenem) kunnen de werking van valproïnezuur verminderen. U mag deze middelen niet samen met valproïnezuur gebruiken. Uw arts zal een ander antibioticum voorschrijven.
• Rifampicine, een medicijn tegen tuberculose en meningitis (nekkramp). Dit medicijn maakt valproïnezuur minder werkzaam. Uw arts zal u eventueel een ander medicijn voorschrijven of de hoeveelheid van valproïnezuur extra controleren.
• Sommige medicijnen tegen hiv. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.
• Sommige medicijnen gebruikt bij verschillende vormen van kanker. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Twijfelt u eraan of bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap
U mag dit medicijn NIET gebruiken als u zwanger bent of binnenkort wilt worden. Dit medicijn is schadelijk voor de baby. Het kan een 'open ruggetje' veroorzaken. Ook zijn langetermijneffecten gemeld, zoals autisme en ADHD.

Vrouwen moeten voor gebruik zeker weten dat ze niet zwanger zijn.

• Bent u een vrouw in de vruchtbare leeftijd? Gebruik dan een goede anticonceptiemethode. Overleg hierover met uw arts. Uw arts zal ook een zwangerschapstest uitvoeren.
• Heeft u een kinderwens? Stop niet met de anticonceptie of met valproïnezuur, vóórdat u met uw arts heeft gesproken. Uw arts zal proberen u overzetten op een ander medicijn dat minder schadelijk is voor de baby, of de dosering van valproïnezuur aanpassen.
• Bent u al zwanger? Neem dan direct contact op met uw arts. Dit medicijn kan schadelijk zijn voor het kind; maar een epilepsieaanval is dat ook. Overleg met de uw arts over voor- en nadelen van valproïnezuur.
• Goede controle tijdens de zwangerschap is belangrijk. Soms is het nodig de hoeveelheid van het medicijn in het bloed te meten en de dosering aan te passen.
• Gebruik in elk geval foliumzuur vanaf een maand voor het moment dat u zwanger wilt worden tot en met week 10 van de zwangerschap. U vermindert hiermee de kans op aangeboren afwijkingen.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met de arts. Dit medicijn komt in kleine hoeveelheden in de moedermelk terecht, maar dit is niet schadelijk voor de baby. U kunt veilig borstvoeding geven, als u de baby goed controleert op niet goed willen drinken, overgeven, sufheid en prikkelbaarheid.

Gebruikt u een combinatie van epilepsiemiddelen? Geef dan geen borstvoeding. Het blijkt dat combinaties van epilepsiemiddelen meer risico's geven op bijwerkingen bij de baby, zoals niet goed willen drinken, overgeven, sufheid en prikkelbaarheid.

Gebruikt u medicijnen op recept of die u zonder recept koopt? Wilt u helpen om de kennis over medicijngebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding te vergroten? Meld dan uw ervaring bij pREGnant.

Nieren

Werken uw nieren minder goed? Overleg dan met uw apotheker. Het kan zijn dat de dosering van uw medicijn aangepast moet worden.

Dialyseert u? Overleg dan met uw apotheker. Het kan zijn dat aanpassing van uw medicijngebruik nodig is. Bijvoorbeeld:

• een andere dosering;
• een andere dag of ander tijdstip waarop u uw medicijn moet innemen;
• een ander medicijn.

Lever

Het is niet bekend of mensen met levercirrose dit medicijn veilig kunnen gebruiken

Voor meer algemene informatie kunt u het thema “Verminderde nierfunctie en medicijnen” lezen. In dit thema leest u bijvoorbeeld wat de invloed van een verminderde nierfunctie is op uw medicijnen. En leest u hoe uw apotheker u kan helpen bij veilig medicijngebruik als uw nieren niet goed werken.

Bij epilepsie:
U kunt niet zomaar stoppen. Overleg altijd met uw arts als u wilt stoppen De dosering moet namelijk langzaam worden afgebouwd, omdat anders ernstige epileptische aanvallen kunnen ontstaan. Dit afbouwen kan enkele weken duren.

Moet u stoppen omdat u overgevoelig bent of ernstige bijwerkingen heeft? Stop dan wel direct en waarschuw meteen een arts.

Ook als u een ander epilepsiemiddel gaat gebruiken, mag u niet in één keer met dit medicijn stoppen. Eerst zult u het tweede medicijn ernaast gebruiken in geleidelijk oplopende dosering. Als dit allemaal goed gaat, kunt u in overleg met de arts de valproïnezuur geleidelijk afbouwen.

Bij manie, voortdurende hik en migraine:
Overleg met uw arts, als u wilt stoppen. Uw klachten kunnen terugkomen, als u stopt.

Valproïnezuur is sinds 1968 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar onder de merknamen Depakine, Orfiril en als het merkloze Natriumvalproaat en Valproïnezuur FNA. Het is te verkrijgen in tabletten, korrels (granulaat), drank, druppels, zetpillen en injecties.

Wilt u meer weten over de prijs en vergoeding van uw medicijn? Lees dan verder in het thema: Medicijnprijzen en vergoedingen.