Behalve het gewenste effect kan dit medicijn bijwerkingen geven. De kans op deze bijwerkingen hangt af van uw eigen gevoeligheid voor dit medicijn, de hoeveelheid dexamethason die u gebruikt en de duur van de behandeling.

• Bij substitutietherapie (als u zelf te weinig bijnierschorshormoon aanmaakt): u heeft weinig kans op bijwerkingen.
• Bij een stootkuur (enkele dagen een hoge dosering van 3 mg tot 8 mg dexamethason): de bijwerkingen zijn soms lastig of vervelend, maar meestal niet gevaarlijk of schadelijk.
• Als u vaker per jaar een stootkuur nodig heeft of dexamethason meerdere weken achter elkaar gebruikt: de meeste lastige of vervelende bijwerkingen gaan over als u aan het middel gewend bent geraakt. Dat is na enkele dagen tot weken. Na enkele weken gebruik of veel stootkuren, heeft u wel een kleine kans op andere ernstigere bijwerkingen. Hoe korter u dit medicijn gebruikt en hoe lager de dosering, hoe minder kans u heeft op deze bijwerkingen.

Bijwerkingen die u meteen vanaf het begin kunt krijgen:

Zelden

• Maag- of darmklachten, zoals maagpijn, misselijkheid, opkomend maagzuur, een opgezette buik, diarree of verstopping. Als u dit medicijn vlak voor of tijdens de maaltijd inneemt, kunt u deze klachten meestal voorkomen.
• Meer kans op infecties met bacteriën, virussen of schimmels. Overleg voor gebruik met uw arts als u een infectie heeft, zoals tuberculose. Dat is nodig omdat sluimerende infecties door dit medicijn erger kunnen worden. Bovendien heeft u het minder snel in de gaten als een infectie uit de hand loopt Dit medicijn vermindert namelijk de verschijnselen van een ontsteking, zoals roodheid en zwelling.
  Neem in elk geval contact op met uw arts bij
  • een ontsteking die opeens opkomt;
  • ontstekingen in of rond uw ogen;
  • ontstekingen waarvan u weet of vermoedt dat deze door een virus zijn veroorzaakt, zoals gordelroos;
  • als in uw omgeving mazelen of waterpokken heerst;
  • als u een wond heeft die slecht geneest;
  • als u gevaccineerd moet worden, bijvoorbeeld tegen tropische ziekten. Mogelijk reageert uw lichaam onvoldoende op de inenting.
• Hoofdpijn en duizeligheid.
• Spierklachten, zoals spierzwakte, snel vermoeid, spierpijn, trillende handen en spierkrampen in handen, voeten en benen. Dit kan na stoppen nog lang aanhouden.
  Mensen met de spierziekte myasthenia gravis kunnen hier extra last van hebben. Raadpleeg uw arts als uw klachten verergeren
• Veranderingen in gevoel en stemming. Dit kan per persoon verschillen. U kunt energieker, prikkelbaar, rusteloos, angstig of agressief worden, maar ook neerslachtig, futloos of vermoeid.
  Heeft u veel last van deze stemmingsveranderingen? Praat erover met uw arts. Mogelijk moet de dosering iets lager.
  Heeft u slaapproblemen door de rusteloosheid? Het kan helpen dexamethason-capsules of –drank in één keer vroeg op de dag in te nemen. Overleg hierover met uw arts.
  Bent u depressief of wordt u hiervoor behandeld? Overleg met uw arts voor u dit medicijn gaat gebruiken
• Verschijnselen van diabetes (suikerziekte). U merkt dit aan veel dorst en veel plassen. Dit komt vooral voor bij mensen boven de 75 jaar.
  Heeft u diabetes? Mogelijk heeft u tijdens de behandeling meer insuline of glucoseverlagers nodig. Meet extra vaak uw bloedglucose.
• Stoornissen in uw hartritme. Raadpleeg uw arts als u dit merkt.

Zeer zelden

• Maagzweer of darmzweer. Dit medicijn kan een maagzweer verergeren. Overleg voor gebruik met uw arts of apotheker als u een maag- of darmzweer heeft of kortgeleden heeft gehad. Misschien heeft u een maagbeschermer nodig. Raadpleeg uw arts als uw maagklachten verergeren.
• Ernstige psychische klachten, zoals overdreven opgewekt gevoel, impulsief gedrag, verwardheid, wanen en hallucinaties. Overleg bij deze verschijnselen met uw arts.
• De hik. Raadpleeg uw arts als u hier last van blijft houden.
• Vochtophoping (oedeem). Dit merkt u vooral aan opgezwollen enkels en voeten.
  Mensen die al last van oedeem hebben, zijn hier extra gevoelig voor.
• Een te hoge bloeddruk. Overleg voor gebruik met uw arts als u een hoge bloeddruk heeft of hiervoor behandeld wordt. Uw bloeddruk moet misschien vaker gecontroleerd.
• Overgevoeligheid voor dit medicijn. Dit merkt u aan huiduitslag, galbulten of jeuk.
  Een heel enkele keer ontstaat een ernstige allergie (met onder andere benauwdheid, zwelling van mond, keel, verlies van het bewustzijn). Ga dan onmiddellijk naar een arts of Eerste-Hulpdienst.
  In beide gevallen mag u dit medicijn in de toekomst niet meer gebruiken. Geef daarom aan de apotheek door dat u overgevoelig bent voor dexamethason. Het apotheekteam kan er dan op letten dat u dit medicijn niet opnieuw krijgt.
• Bij injecties in een spier: op de plaats van de injectie deuk in de huid, donkere of lichte verkleuring van de huid.

Als u meerdere stootkuren per jaar nodig heeft of als u het meer dan 3 weken achtereen gebruikt: u heeft meer kans op onderstaande bijwerkingen. Ze treden soms pas na maanden op, of pas als u al bent gestopt.

Soms

• Zwaarder worden en een andere vetverdeling. Dit komt door een andere opbouw en afbraak van vet, meer eetlust en vasthouden van vocht. Vet gaat vooral zitten op de buik en op de bovenkant van de rug. Het is vaak nodig uw eetgewoontes aan te passen om uw gewicht op peil te houden. Een diëtist kan u daarbij helpen.
• Dik gezicht (bolle wangen). Net als de gewichtstoename is dit voor velen een belangrijk nadeel van de behandeling. Het gaat niet goed met u, maar voor uw omgeving ziet u er juist 'welvarend' uit. Het verdwijnt weer als u stopt met het medicijn.

Zelden

• Dunnere huid, waardoor u sneller blauwe plekken heeft en streepvormige littekens (striae). Enige maanden na het stoppen met de behandeling heeft de huid meestal weer zijn normale dikte terug. De littekens verdwijnen niet meer.
• Rood geaderde of rode huid in het gezicht en puntvormige huidbloedinkjes.
• Verminderde werking van de bijnierschors. Hier heeft u tijdens de behandeling geen last van, maar na het stoppen heeft uw bijnierschors tijd nodig om op gang te komen om weer zelf bijnierschorshormonen aan te maken. Dit kan meerdere maanden duren.
• Broze botten (osteoporose), waardoor deze eerder breken. Het is belangrijk tijdens het gebruik van dit medicijn voldoende kalk te gebruiken (in de vorm van zuivelproducten of eventueel als tabletten). Ook lichaamsbeweging is nodig, omdat dat zorgt voor een actieve opbouw van de botten.
  In veel gevallen zal de arts u adviseren ook medicijnen tegen botontkalking te gebruiken.
• Te veel cholesterol in het bloed, na meerdere maanden gebruik. Hierdoor heeft u meer kans op hart- of vaatziekten. Uw arts kan medicijnen voorschrijven om de hoeveelheid cholesterol in uw bloed te verlagen.

Zeer zelden

• Huidklachten, zoals slecht genezende wonden, acne (jeugdpuistjes), veel transpireren, meer lichaamsbeharing (vooral in het gezicht) en donkere of juist lichte plekken op de huid.
• Peesontsteking en makkelijker scheuren van pezen, vooral van de achillespees.
• Impotentie
• Bij vrouwen: wegblijven van de menstruatie tijdens de behandeling.
• Te weinig kalium in het bloed. Dit merkt u onder andere aan spierkrampen, spiertrekkingen, spierpijn, spierzwakte, minder eetlust, verstopping en hartkloppingen of een overslaand hart. Neem bij een of meer van deze klachten contact op met uw arts.
• Oogproblemen, zoals staar (een blijvende vertroebeling van de ooglens, cataract). Neem contact op met uw arts als u slechter, wazig of dubbel ziet. Staar komt meestal alleen voor bij gebruik gedurende meerdere jaren
• Glaucoom (verhoogde oogboldruk). Overleg met uw arts als u weet dat u glaucoom heeft, terwijl u daar niet voor wordt behandeld. Waarschuw uw arts als u minder goed gaat zien of als u hevige pijn achter uw oog heeft die niet binnen enkele uren wegtrekt. Glaucoom komt meestal alleen voor bij gebruik gedurende meerdere jaren.
• Ernstige hart-vaataandoening, zoals hartfalen, een hartaanval of een beroerte. Hier is meestal pas kans op na meerdere maanden gebruik.

Raadpleeg uw arts als u te veel last heeft van één van de bovengenoemde bijwerkingen of als u andere bijwerkingen ervaart waar u zich zorgen over maakt.

Heeft u last van een bijwerking? Meld dit dan bij het bijwerkingencentrum lareb. Hier worden alle meldingen over bijwerkingen van medicijnen in Nederland verzameld. Ik wil een bijwerking melden

Kijk voor de juiste dosering altijd op het etiket van de apotheek.
Vraag aan uw arts ook een duidelijke instructie op papier. De doseringsschema's bij dit medicijn zijn vaak ingewikkeld. Zeker als u moet op- en afbouwen.

Hoe?

• Tabletten of capsules: doorslikken met een half glas water.
• Drank: meet de drank af met de bijgeleverde maatbeker of maatpipet.
• Injecties: de injectie wordt door een arts of verpleegkundige toegediend in een spier, in een bloedvat of onder de huid.

Wanneer?

• Krijgt u van dit medicijn last van uw maag? Neem het dan in met wat voedsel.
• Begin zo snel mogelijk met de behandeling. Zeker als u ernstige ontstekingsverschijnselen heeft of ernstig benauwd bent. Soms moet u dit medicijn in het begin 2 tot 4 keer per dag innemen, om er zo aan te wennen. Zodra u minder last heeft van de bijwerkingen, zoals misselijkheid, kunt u met uw arts overleggen of u de hoeveelheid voor 1 dag in 1 keer kunt innemen.
• Als u het 1 keer per dag inneemt, doe dat dan vroeg in de ochtend. Bijvoorbeeld bij het ontbijt. U bootst dan de natuurlijke situatie na, want de aanmaak van het lichaamseigen cortisol is 's ochtends ook het grootst. De kans op bijwerkingen is dan kleiner. U heeft ook minder kans op slaapproblemen 's nachts.
• Om te voorkomen dat u misselijk wordt of moet braken door een operatie, chemotherapie of bestraling: u krijgt het medicijn van te voren toegediend.

Stootkuur
Een stootkuur met dexamethason duurt meestal enkele dagen. De hoeveelheid per dag is meer dan bij een langdurige behandelingen met dexamethason. Bij een stootkuur zijn er meestal geen ernstige bijwerkingen.
Een stootkuur wordt meestal toegepast bij een plotselinge verergering van chronische ontstekingsziekten.
Dexamethason geneest de aandoening niet, maar onderdrukt de ziekteverschijnselen. Hierdoor kan uw lichaam zich makkelijker herstellen.
Meestal merkt u de werking binnen enkele uren. Soms is de stootkuur bedoeld om de periode te overbruggen tot u de werking merkt van een ander medicijn, waarvan het effect langzamer intreedt.
Soms moet u de dosis aan het einde van de kuur langzaam afbouwen, bijvoorbeeld door elke dag één tablet of capsule minder te slikken.

Substitutietherapie
Bij substitutietherapie vervangt dexamethason het lichaamseigen cortisol, als uw lichaam dat niet meer voldoende aanmaakt. Bij substitutietherapie kunt u dexamethason levenslang gebruiken.
Houd er rekening mee dat er toch nog een plotseling tekort aan dexamethason kan ontstaan. Bijvoorbeeld als u koorts heeft of u extreem heeft ingespannen.
U kan dan een corticosteroïd-crisis of Addison-crisis krijgen. De verschijnselen hiervan zijn: geen eetlust, duizeligheid, misselijkheid, braken, krampende buikpijn en diarree. Vaak ook koorts, slaperigheid, sufheid, zwakte of ernstige vermoeidheid,
Ook kan een ernstig vochttekort optreden. U merkt dit aan een droge huid en slijmvliezen, duizeligheid door een lage bloeddruk en vaak diepliggende ogen. Het is dan heel belangrijk uw bloeddruk te laten meten.
Bij deze verschijnselen moet u snel het tekort aanvullen met hydrocortison of een ander bijnierschorshormoon. Waarschuw bij een beginnende crisis ook direct uw specialist.
Verwacht u de situatie al? Bijvoorbeeld bij een examen of het laten verwijderen van een moedervlek. Neem dan vooraf al extra dexamethason in.

Hoelang?

• Kanker: Als dexamethason wordt gebruikt bij kanker is dat meestal in combinatie met andere medicijnen tegen kanker. U slikt de combinatie meestal 4 dagen lang.
• Palliatieve zorg: dexamethason kan zolang worden gebruikt als nodig is.
• Bloedstollingsziekten: meestal een stootkuur van 4 dagen.
• Pseudokroep: meestal is 1 dosis genoeg. Als dit onvoldoende helpt kan de arts na 1 of 2 dagen opnieuw dexamethason geven.
• Ernstige allergische huidaandoeningen: meestal een kuur van 3 dagen.
• Om hoogteziekte te voorkomen: u gebruikt dexamethason gedurende maximaal 10 dagen.
• Bijnierziekten (substitutietherapie): u kunt dexamethason levenslang gebruiken.
• Overige aandoeningen: de duur van de behandeling is afhankelijk van de soort en de ernst van de aandoening. Bij hevige ziekteverschijnselen is vaak een korte kuur van enkele dagen nodig.

Vraag uw arts wat u moet doen bij een vergeten dosering. Meestal luidt het advies als volgt:

• Als u dit medicijn 1 keer per dag gebruikt: duurt het nog meer dan acht uur voor u de volgende dosis inneemt? Neem de vergeten dosis dan alsnog in. Duurt het nog minder dan acht uur? Sla de vergeten dosis dan over.
• Als u dit medicijn verschillende keren per dag gebruikt: neem de vergeten dosis zo snel mogelijk alsnog in. Is het alweer tijd voor de volgende dosis? Vraag uw arts wat u in dat geval moet doen. In sommige gevallen kunt beide doses tegelijk innemen. Dat hangt vooral af van hoe hoog de dosering is die u gebruik.

autorijden, alcohol drinken en alles eten?
Bij dit medicijn zijn hiervoor geen beperkingen.

Dit middel heeft wisselwerkingen met andere medicijnen. In de tekst hieronder staan alleen de werkzame stoffen van deze medicijnen, dus niet de merknamen. Of uw medicijn een van die werkzame stoffen bevat, kunt u nagaan in uw bijsluiter onder het kopje 'samenstelling'.

De medicijnen waarmee de belangrijkste wisselwerkingen optreden, zijn de volgende.

• Ontstekingsremmende pijnstillers, zoals acetylsalicylzuur, diclofenac, ibuprofen en naproxen. Deze pijnstillers hebben als bijwerking maag- en darmzweren. De kans hierop is groter als u ook dexamethason gebruikt. De pijnstiller paracetamol heeft deze bijwerking niet. Deze kunt u wel veilig gebruiken.
  Heeft u een ontstekingsremmende pijnstiller nodig? Overleg met uw arts of apotheker. Als u dexamethason gebruikt moet u vaak ook een maagbeschermend middel slikken.
• Bepaalde vaccins, bijvoorbeeld bof-mazelen-rodehondvaccin (BMR-vaccin), rotavirusvaccin, varicellavaccin (tegen waterpokken) en BCG-vaccin (tegen tuberculose). Dexamethason vermindert de werkzaamheid van deze vaccins en kan de kans op bijwerkingen ervan verhogen. Als u dexamethason gebruikt als substitutietherapie zal uw lichaam wel goed op de vaccins reageren. Overleg met de arts als u gevaccineerd moet worden.
• Carbamazepine, fenobarbital, fenytoïne of primidon (onder andere gebruikt bij epilepsie) en het medicijn tegen tuberculose rifampicine. Deze middelen kunnen de hoeveelheid dexamethason in het bloed verlagen. Dit is van belang als u de dexamethason langer dan twee weken achter elkaar gebruikt. Als u met deze medicijnen stopt stijgt de hoeveelheid dexamethason juist. Overleg hierover met uw arts of apotheker. Dus ook als u met een van deze medicijnen gaat stoppen.
• Het antischimmelmedicijn caspofungine. De hoeveelheid van dit middel in het bloed kan te laag worden. Raadpleeg uw arts of apotheker als u deze combinatie voorgeschreven heeft gekregen.
• De antistollingsmedicijnen acenocoumarol en fenprocoumon. Gebruikt u een hoge dosering van dexamethason? Dan kan de werking van het antistollingsmedicijn toenemen. Overleg hierover met uw arts. Meld het aan de trombosedienst als u dexamethason gaat gebruiken en als u ermee stopt.
• Sommige medicijnen tegen hiv en hepatitis C. Vraag aan uw apotheker om welke medicijnen dit gaat.

Twijfelt u eraan of een van de bovenstaande wisselwerkingen voor u van belang is? Neem dan contact op met uw apotheker of arts.

Zwangerschap

• Gebruikt u dit medicijn als korte stootkuur? Overleg dan met uw arts. Een korte stoorkuur met dit medicijn is soms mogelijk tijdens de zwangerschap of als u zwanger wilt worden.
• Overleg met uw arts bij een behandeling gedurende meerdere maanden. Samen met uw arts kunt u een afweging maken tussen de voordelen van de behandeling en de risico's voor het kind. De effecten op het ongeboren kind bij langdurig gebruik zijn nog niet allemaal bekend. Bij gebruik gedurende meerdere maanden van de zwangerschap is er een kans dat de baby minder goed groeit. Bovendien kan het medicijn de werking van de bijnierschors van de baby onderdrukken. Na de bevalling heeft de baby dan soms tijdelijk extra bijnierschorshormoon nodig. Overleg hierover met uw arts.
• Gebruikt u dexamethason als substitutietherapie tijdens een corticosteroïd-crisis? Dat is veilig voor de baby.

Borstvoeding
Wilt u borstvoeding geven, overleg dan met uw arts. Moet u dit medicijn voor een langere periode gebruiken? Dan kunt u dit medicijn beter NIET gebruiken als u borstvoeding geeft. Het is niet bekend of het in de moedermelk terechtkomt. Als het in de moedermelk komt, kan het schadelijk zijn voor de baby. Misschien kunt u overstappen op een ander medicijn. Een medicijn waarvan wel bekend is dat u het veilig kunt gebruiken. Of u kunt kunstvoeding geven. Kortdurend gebruik is waarschijnlijk niet schadelijk voor de baby.

Gebruikt u medicijnen op recept of die u zonder recept koopt? Wilt u helpen om de kennis over medicijngebruik tijdens zwangerschap en borstvoeding te vergroten? Meld dan uw ervaring bij pREGnant.

Heeft u dit medicijn langere tijd gebruikt en stopt u plotseling? Dan heeft u kans op hevige verschijnselen, zoals hoofdpijn, spierpijn, trillen, duizeligheid, hartkloppingen, diarree, misselijkheid, zwakte, een lamlendig gevoel en ernstige verwardheid. Deze verschijnselen ontstaan doordat uw eigen bijnierschors tijdens het gebruik minder hormonen is gaan aanmaken. Er is immers al voldoende bijnierschorshormoon in het lichaam aanwezig. Als u plotseling stopt kan de bijnierschors de hormonen niet ineens gaan produceren.
Het duurt enkele weken tot soms meer dan een jaar voor de bijnierschors weer helemaal op gang is. Bent u ziek of moet u worden geopereerd. Bent u bovendien minder dan een jaar geleden gestopt met dexamethason? Vertel dit aan uw arts. Meestal heeft u dan tijdelijk weer een bijnierschorshormoon nodig.

• Gebruikte u dit medicijn 1 keer of enkele dagen? Dan kunt u meestal in één keer stoppen zonder dat er ontwenningsverschijnselen ontstaan.
• Gebruikt u dit medicijn enkele weken of in een hoge dosering ? Bouw dan langzaam af in overleg met uw arts. Het duurt enige weken tot soms meer dan een jaar voor de bijnierschors weer helemaal op gang is.
• Gebruikt u dit medicijn omdat u zelf onvoldoende bijnierschorshormoon aanmaakt? Dan is het gebruik meestal levenslang. Als u toch stopt moet u meteen overstappen op een ander bijnierschorshormoon. Overleg hierover met uw arts.
• Heeft u de huidziekte psoriasis? Deze huidziekte kan verergeren als u stopt. Daarom moet u altijd langzaam afbouwen. Ook na gebruik van maar een paar dagen. Overleg hierover met uw arts of apotheker.

Dexamethason is sinds 1958 internationaal op de markt. Het is op recept verkrijgbaar in tabletten, capsules, drank en injecties onder de merknaam Oradexon en als het merkloze Dexamethason, Dexamethason capsules FNAen Dexamethason drank FNA.

Dexamethason is ook verkrijgbaar in oog- en oordruppels. Deze tekst gaat alleen over de tabletten, capsules, de drank en injecties.

Wilt u meer weten over de prijs en vergoeding van uw medicijn? Lees dan verder in het thema: Medicijnprijzen en vergoedingen.