Wat is slapeloosheid?
Slaapproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben. Meestal spelen er een aantal oorzaken mee.
Oorzaken die veel voorkomen:- Spanningen of zorgen. Bijvoorbeeld over uw relatie, de situatie thuis of op uw werk. Die spanningen kunnen onbewust zijn. Door het gepieker kunt u zich niet goed ontspannen.
- Lichamelijke klachten, zoals pijn, jeuk, benauwdheid, hoesten of 's nachts moeten plassen. Of zuurbranden, hartkloppingen, nachtzweten (opvliegers), kuitkramp of rusteloze benen.
- Psychische klachten, zoals angst of depressie.
De volgende gewoontes kunnen het slaapprobleem veroorzaken of ervoor zorgen dat u er last van blijft houden:
- Verstoring van het dag-en-nachtritme door onregelmatige slaaptijden, zoals bij:
- vliegreizen (jetlag)
- ploegendiensten
- slapen overdag: als u overdag een dutje doet, slaapt u 's nachts minder diep
- Te vroeg naar bed gaan.
- Te laat opstaan.
- Koffie drinken: koffie bevat de opwekkende stof cafeïne. Ook in thee, ice-tea, cola, energiedrank of chocolade zitten stimulerende middelen.
- Roken: sigaretten bevatten de opwekkende stof nicotine.
- Gebruik van bepaalde drugs of medicijnen die stimulerend werken of dit als bijwerking kunnen hebben.
- Alcohol drinken: hierdoor wordt u 's nachts vaker wakker.
- 's Avonds laat nog een zware maaltijd nemen: een zware maaltijd drukt nog lang op de maag.
- 's Avonds voor het slapen gaan op een smartphone, beeldscherm of tablet kijken: het licht hiervan houdt u wakker.
- Veel inspanning (autorijden, vergaderen, ingewikkeld werk, intensief sporten) vlak voor u gaat slapen: dit houdt u actief, waardoor u moeilijk slaapt.
Als u zich zorgen maakt over uw slaap, lukt het ook minder goed om in te slapen.
Een slaapstoornisIn enkele gevallen is de oorzaak een slaapstoornis waardoor u overdag heel slaperig bent, zoals:
- slaapapneu: de ademhaling stopt ’s nachts af en toe.
- narcolepsie: overdag valt u steeds weer in slaap, ook als u bezig bent; 's nachts wordt u een paar keer even wakker.
- vertraagd slaapfasesyndroom: u kunt altijd pas laat inslapen en bent ‘s ochtends altijd erg slaperig. Het lukt niet om uw slaapritme aan te passen.
- rusteloze benen (restless legs): in de avond en nacht kunt u uw benen niet stilhouden.
Kijk voor meer informatie over slaapstoornissen bij de Hersenstichting.
Kijk voor meer informatie over Slapeloosheid op www.thuisarts.nlWat kan de apotheker voor mij doen?
Algemeen
Uw apotheker zorgt ervoor dat u uw medicijnen goed en veilig kunt gebruiken. Het maakt niet uit of u een medicijn korte tijd of langdurig nodig heeft.
- Receptcontrole
De apotheker controleert elk recept. Bijvoorbeeld: is het juiste medicijn voorgeschreven en meegegeven, is de dosering goed, kan het medicijn samen met andere medicijnen die u gebruikt. Als het nodig is, overlegt uw apotheker met uw huisarts of specialist.
- Overzicht van uw medicijnen
Uw apotheker houdt bij welke medicijnen u gebruikt. U kunt in de apotheek altijd om een overzicht van uw medicijnen vragen. Dit kunt u bijvoorbeeld meenemen als u uw specialist bezoekt, in het ziekenhuis wordt opgenomen of naar het buitenland gaat.
- Delen van informatie over uw medicijnen met andere zorgverleners
Uw apotheker, huisarts en het ziekenhuis kunnen informatie over uw medicijnen met elkaar delen als dat nodig is voor uw behandeling. Dit mag alleen als U daar toestemming voor geeft.
- Begeleiding bij nieuwe geneesmiddelen
Krijgt u een medicijn dat u in de afgelopen 12 maanden niet hebt gebruikt? Dan krijgt u extra uitleg over deze medicijnen.
- Ondersteuning als u uw medicijnen weleens vergeet in te nemen
De apotheker heeft daar hulpmiddelen voor. Als uw zorgverzekeraar toestemming geeft, kan uw apotheker uw medicijnen per dag en per tijdstip van inname in aparte zakjes voor u laten verpakken.
- Persoonlijk gesprek over uw medicijnen
Heeft u vragen over uw medicijnen, of problemen met het gebruik? Bijvoorbeeld moeite met slikken van medicijnen, openmaken van de verpakking, of last van een vervelende bijwerking? Vraag uw apotheker om een persoonlijk gesprek. Hij kijkt dan samen met u welke mogelijkheden er zijn om uw probleem te verhelpen.
- Medicatiebeoordeling
Uw apotheker en huisarts kunnen u uitnodigen voor een gesprek over uw medicijnen. Dit is mogelijk bij patiënten ouder dan 65 jaar die langdurig meer dan 5 medicijnen gebruiken. Samen met u bespreken ze of er verbetering mogelijk is. Als u bijvoorbeeld last hebt van bijwerkingen van een medicijn kan het soms vervangen worden door een ander medicijn.
- Zelfzorg
Bij de apotheek kunt u terecht voor advies over medicijnen die u zonder recept (= zelfzorgmedicijnen) kunt kopen, voor verbandmiddelen en cosmetica. De apotheek kan zelfzorgmedicijnen voor u opnemen in uw medicatiedossier. Dan kan de apotheker controleren of u ze veilig samen met uw receptmedicijnen kunt gebruiken.
- Bezorgservice
Bent u moeilijk ter been? Informeer bij uw apotheek of zij uw medicijnen bij u thuis kunnen bezorgen.
Welke medicijnen worden gebruikt bij slapeloosheid?
Kortwerkende benzodiazepinen
Kortwerkende benzodiazepinen, ook wel kortwerkende slaapmiddelen genoemd, werken spierontspannend, rustgevend en maken suf. Ze werken kort en worden daarom vooral gebruikt als u problemen heeft om in te slapen. Voorbeelden zijn brotizolam, flunitrazepam, loprazolam, midazolam, temazepam, zolpidem en zopiclon.
Slaapmiddelen kunt u het beste alleen af en toe gebruiken en niet gedurende lange tijd achter elkaar. Bij langdurig gebruik kan namelijk gewenning en afhankelijkheid ontstaan.
Langwerkende benzodiazepinen
Langwerkende benzodiazepinen, ook wel slaapmiddelen genoemd, werken spierontspannend, rustgevend en maken suf. Ze werken vrij lang en worden vooral gebruikt om door te slapen. Van deze middelen kunt u ook overdag nog suf zijn. Voorbeelden zijn diazepam, flurazepam, lorazepam, lormetazepam, nitrazepam en oxazepam.
Slaapmiddelen kunt u het beste alleen af en toe gebruiken en niet gedurende lange tijd achter elkaar. Bij langdurig gebruik kan namelijk gewenning en afhankelijkheid ontstaan.
Valeriaan
Valeriaan is een kruidenmiddel. Het heeft een licht rustgevende werking. Hierdoor kunt u beter in slaap vallen.
Melatonine
Melatonine is een hormoon dat in de hersenen wordt gemaakt. Men denkt dat melatonine iets met het bioritme van de mens heeft te maken. De afgifte komt 's avonds op gang. Onder invloed van licht wordt de melatonineafgifte weer minder. Melatonine wordt gebruikt bij inslaapstoornissen.
Levomepromazine
Ernstig zieke mensen of mensen die op sterven liggen, kunnen zeer angstig, onrustig of verward zijn of veel pijn hebben. Een kunstmatige slaap kan deze periode verlichten. Levomepromazine zorgt voor een kunstmatige slaap. Het wordt gebruikt om het effect van het slaapmiddel midazolam te versterken als dit onvoldoende werkt.
Chloralhydraat
Chloralhydraat wordt soms gebruikt bij mensen met een psychische stoornis.
Amitriptyline
Ernstig zieke mensen of mensen die op sterven liggen kunnen last hebben van slapeloosheid. Amitriptyline kan dan worden gebruikt als benzodiazepinen onvoldoende werken.
Trazodon
Trazodon kan worden gebruikt voor slaapproblemen bij ernstig zieke mensen, mensen die op sterven liggen of mensen die last hebben van posttraumatische stressstoornis (PTSS).
Mirtazapine
Mirtazapine kan worden gebruikt voor slaapproblemen bij ernstig zieke mensen, mensen die op sterven liggen of mensen die last hebben van posttraumatische stressstoornis (PTSS). Het kan ook worden gebruikt tegen ernstige slaapproblemen bij depressieve jongeren als andere maatregelen niet helpen.
Disclaimer
De informatie over bovenstaande aandoening is geschreven door het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG). De onderdelen over de medicijnen die bij de aandoening kunnen worden gebruikt en over wat de apotheker voor u kan doen, zijn geschreven door het Geneesmiddel Informatie Centrum van de KNMP. Hoewel bij het opstellen van de tekst uiterste zorgvuldigheid is betracht, zijn het NHG en de KNMP niet aansprakelijk voor eventuele schade die zou kunnen voortvloeien uit enige onjuistheid in deze tekst.
